Treguesit makroekonomikë dhe fiskalë të Kosovës, 2023

Ekonomia e Kosovës ka vazhduar të performojë mirë, përkundër mjedisit të jashtëm sfidues. Rritja reale e PBB-së u ngadalësua në 3.3 për qind në vitin 2023, mes rritjes së ulët në partnerët kryesorë tregtarë dhe vendet ku banon diaspora. Kërkesa e brendshme ishte shtytësi kryesor i ekonomisë. Kërkesa e jashtme ishte e moderuar dhe do të mbetet e dobët në vitin 2024.[1]

Inflacioni ka rënë ndjeshëm si pasojë e uljes së çmimeve të lëndëve të para, duke arritur në 2.2 për qind nga viti në vit në shkurt. Llogaria korente e jashtme u ngushtua në 7.7 për qind të PBB-së në vitin 2023, për shkak të çmimeve më të ulëta të energjisë dhe ushqimeve. Rritja pritet të rritet deri në 3.8 për qind në vitin 2024, e nxitur nga konsumi i fortë privat dhe rritja më e shpejtë e investimeve.

Sistemi bankar mbetet i shëndoshë[2].

Investimet e huaja direkte mbetën solide dhe u zgjeruan më tej me 11.4% në vitin 2023, megjithëse pati një zhvendosje në partnerët kryesorë të vendit. Ka një rritje të dukshme të investimeve nga Austria, Turqia dhe Sllovenia. Sektorët që përthithën pjesën më të madhe të këtij investimi ishin energjia dhe aktivitetet financiare dhe të sigurimit.

Sinjalet nga tregu i punës duken pozitive: punësimi u rrit me 3.5% deri në tetor 2023, nga viti në vit. Shumica e vendeve të punës u krijuan në sektorin publik dhe shkuan për personat e grupmoshës 25-34 vjeç. Nga janari i vitit 2024, qytetarët e Kosovës më në fund mund të udhëtojnë pa viza në zonën Shengen, ku  emigracioni i të rinjve mund të përshpejtohet, pasi shkalla e papunësisë për këtë grup u rrit në 20% në vitin 2022.

Qeveria po ndjek një politikë fiskale ekspansioniste që synon grupet më vulnerabël. Investimet publike do të vazhdojnë të rriten. Rrjedhimisht, deficiti buxhetor pritet të arrijë në 1.5% në vitin 2024.

Në periudhën afatmesme, parashikojmë që rritja ekonomike të përshpejtohet mbi 3.5%, e mbështetur sërish nga kërkesa e brendshme.

Ecuria në dialogun me Serbinë dhe procesin e anëtarësimit në BE mund të rrisë besimin, IHD-të, turizmin, mbështetjen financiare të donatorëve dhe rritjen. Përveç historisë së fortë të politikave të kujdesshme, Kosova ka rezerva të konsiderueshme për të zbutur goditjet negative, duke përfshirë borxhin e ulët publik.

[1] https://wiiw.ac.at/kosovo-overview-ce-23.html

[2] https://www.imf.org/en/News/Articles/2024/04/04/pr-24105-kosovo-agreement-on-the-2nd-reviews-of-the-stand-by-agreement-and-rsf-agreement