Çfarë është një ekonomi e fortë?

Në sqarimin e termit ekonomi e fortë, sipas shumë përcaktimeve dhe kritereve nga shumica e informacioneve, shihet se duhet të përmbledhë së bashku:

– Normë të lartë të rritjes ekonomike. Sipas komentit tonë, kjo nënkupton një zgjerim të prodhimit ekonomik, i cili do të çojë në të ardhura mesatare më të larta, prodhim më të lartë dhe shpenzime më të larta. Nisur nga raporti i Bankës Botërore dhe raporte të ngjashme, për Shqipërinë mbeten rezerva të mëdha, për tu konsideruar se janë përmbushur tregues të tillë.

– Inflacion i ulët dhe i qëndrueshëm (nëse rritja është shumë e lartë, mund të fillojmë të shohim rritje të inflacionit). Sipas komentit tonë për Shqipërinë, mund të thuhet se niveli i inflacionit është tashmë më i ulët, por qëndrueshmëria e kësaj tendencë mbetet e dyshimtë, nisur nga fakti që Shtatori 2023 regjistroi një rritje të lehtë, si dhe sezoni i fund vitit, që shoqërohet me rritje çmimesh për produktet ushqimore dhe lëndë të para. Po ashtu, duke u bazuar te hyrja në fuqi e ligjit në vitin 2024 për rikthimin e tatimit në masën 15% mbi të ardhurat neto[1] për shumicën e aktiviteteve (sipas një njoftimi nga mediat rritja ndodh për 284 aktivitete) është arsye për të parashikuar se do të ndikojë në rritjen e çmimeve të shërbimeve dhe prodhimeve të tyre.

– Rritja e normave të interesit për të mbajtur inflacionin të ulët. Sipas komentit tonë, Banka e Shqipërisë nuk ka njoftim të paralajmëruar për një rritje tjetër të normës bazë të interesit përtej asaj që zbatohet aktualisht.

– Papunësi e ulët. Sipas komentit tonë, niveli i papunësisë së ulët është një tregues pozitiv për statistikat e tregut të punës duke mbetur shqetësues niveli i lartë i papunësisë te mosha e re, që do të thotë se treguesi konsiderohet pozitivisht me rezerva.

– Rritje të eksporteve. Sipas komentit tonë për Shqipërinë ka një rënie të nivelit të eksporteve dhe kjo nuk ka gjasa të ndryshohet gjatë muajve të fundit të vitit 2023.

– Produktiviteti i përmirësuar (produkte/shërbime të kryera më shumë në njësinë e kohës për punëtor). Sipas komentit tonë, produktiviteti i punës në Shqipëri u përmirësua me 0,50 % në vit në qershor 2023, krahasuar me një rënie prej 1,46 % në tremujorin e mëparshëm, sipas të dhënave më të fundit[2]. Ky tregues është një shenjë e përmirësimit të tij, por niveli në rritje vetëm në një tremujor është përsëri pasqyrë e një paqëndrueshmërie të ekonomisë.

– Rritje të investimeve. Sipas komentit tonë, niveli i investimeve publike për 9-mujorin 2023 janë kryer sa 29.2% më pak se programi. Ndërsa, investimet e huaja kanë një rritje prej 7%[3] është një tregues që përforcon hyrjen e kapitaleve në sektorët e ekonomisë, si: pasuritë e paluajtshme, si dhe sektorin e energjisë.

– Huamarrja në rënie e qeverisë. Sipas komentit tonë, huamarrja e qeverisë bazuar te akti normativ[4] i tetorit 2023 rritet tavani i huamarrjes së qeverisë deri në fund të vitit 2023.

– Besim i lartë i konsumatorëve dhe biznesit. Sipas komentit tonë, bazuar te Analiza e besimit të biznesit dhe konsumatorit[5] shihet se nuk ka ndodhur rritja e besimit për të dy grupet.

Në një qartësim të mëtejshëm, me një ekonomi të fortë kuptohet sektorë të fortë të ekonomisë dhe një cilësi e lakmueshme jetese, e cila nuk do të mbështetej plotësisht në një sistem bankar të korruptuar dhe në një flluskë të paqëndrueshme konsumatore[6].

[1] Diferenca mes të ardhurave të faturuara dhe shpenzimeve të kryera

[2] https://www.ceicdata.com/en/indicator/albania/labour-productivity-growth

[3] https://altax.al/bilanci-i-pagesave-na-tregon-se-ekonomia-performon-dobet-dhe-pse-turizmi-tregon-shenja-rritje/

[4] https://qbz.gov.al/eli/akt-normativ/2023/10/18/5/dad8e920-357b-4eec-adb9-555a154e61f3

[5]https://www.bankofalbania.org/Politika_Monetare/Vrojtimet/Vrojtimi_i_bizneseve_dhe_i_konsumatoreve/Analiza_VBBK_shtator-2023.html

[6] https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/strong-economy