Aktivet dhe trajtimi i TVSH

Aktivet janë një pjese e rëndësishme ne transaksionet qe kryejnë bizneset midis njeri tjetrit. Me poshtë janë dhënë disa prej transaksioneve me te ndeshura dhe qe referohen një trajtim sipas legjislacionit te TVSH.

Dhënia në përdorim e aktiveve

NË rastet kur një furnizues mallrash i jep klientit të tij në përdorim, pa pagesë, aktive të qëndrueshme të trupëzuara, pjesë e veprimtarisë së tij, me qëllim shpërndarjen e mallrave që ai furnizon (frigoriferë, banakë frigoriferikë dhe te tjera të kësaj natyre) trajtimi i TVSH-së do të jetë si më poshtë:

– NË rast se klienti, të cilit i është dhënë në përdorim aktivi nga furnizuesi i tij, paguan të njëjtin çmim si edhe një klient i cili thjesht blen mallra pa marrë në përdorim aktive të kësaj natyre, atëherë nuk llogaritet TVSH mbi dhënien në përdorim të aktiveve.

– NË rast se klienti të cilit i është dhënë aktivi nga furnizuesi i tij, paguan një vlerë më të madhe për mallrat e furnizuara nga ky i fundit se një klient i cili thjesht blen mallra, atëherë llogaritet TVSH, me shkallë tatimore 20%, mbi diferencën e çmimit. Kjo diferencë konsiderohet si vlerë e dhënies në përdorim.

Nëse dhënia në përdorim e aktiveve bëhet kundrejt pagesës, atëherë kemi të bëjmë me furnizim të tatueshëm dhe mbi transaksionin zbatohet TVSH me shkallë tatimore 20%.

Çdo pagesë e marrë nga furnizuesi në formën e një garancie për një furnizim, konsiderohet element i vlerës së tatueshme të furnizimit si pagesë për dhënien në përdorim të aktivit dhe si e tillë është e tatueshme me TVSH.

Shitja e aktiveve

Për mjetet aktive të luajtshme ose të paluajtshme të pa shitura do të bëhet rregullimi i zbritjes së TVSH-së në përputhje me afatin e përdorimit të këtyre aktiveve për qëllime të veprimtarisë. Rregullimi bëhet për afatin 5 vjet për aktivet e luajtshme dhe 10 vjet për aktivet e paluajtshme në përputhje me rregullat e përcaktuara në udhëzim.

Sipas pikës 6 të nenit 16 të ligjit, për aktivet e luajtshme që transferohen afati i rregullimit në përputhje me ligjin fillon nga data e blerjes ose prodhimit të aktivit nga personi i tatueshëm transferues. Kështu edhe afati i rregullimit të TVSH-së së zbritshme transferohet duke ruajtur numërimin e viteve të përdorimit që nga momenti i blerjes ose prodhimit të këtyre aktiveve prej transferuesit. Rregullimi i TVSH-së së zbritur kryhet gjithmonë kur kërkohet sipas dispozitave dhe në përputhje me parashikimet e ligjit për të drejtën e zbritjes së TVSH-së.

Nëse mjeti është blerë apo përfituar pa e kredituar TVSH, shitja është pa TVSH, në referencë të nenit 54, germa b.

Amortizimi dhe TVSH

Amortizimi është i lidhur me llogaritjen e zbritjes së pjesshme të TVSH. Rregullimet e formulës së zbritjes së pjesshme mund të kryhen brenda një afati dhjetë-vjeçar për mallrat kapitale të paluajtshme, pesë-vjeçar për mallrat kapitale të luajtshme duke filluar nga data në të cilën mallrat janë blerë ose prodhuar, me kusht që çmimi i blerjes ose kosto e prodhimit të tyre të jetë mbi 500.000 (pesëqind mijë) lekë pa përfshirë TVSH- në.

Trajtimi i tatimpaguesve sipas vlerës se tregut

Por revolucioni në heshtje që bie ligji i ri i TVSH lidhet me mënyrën e ndryshuar të vlerësimit që duhet të bëjë administrata për transaksionet me TVSH të biznesit.

Deri me sot organet tatimore i ri karakterizojnë transaksionet sipas parimit qe shitjet duhet te jene mbi kosto. Me futjen e ligjit te ri transaksionet do te trajtohen jo me sipas parimit me lart, por sipas vlerës qe merr malli apo shërbimi ne varësi te kushteve te tregut. P.sh. Një produkt qe është ne prag skadence mund te shitet poshtë kostos, për arsyet e kohës. Ky tashme konsiderohet si vlere tregu dhe nuk mund te rivlerësohet me shume sesa shitet, nëse argumentet dhe sqarimet e biznesit janë të argumentuara. Kjo qasje ndodh ndryshe dhe do të ndryshojë për herë të parë pas dy dekadash, edhe pse koha që kërkon maturimi i procedurës do të ndeshet ballë për ballë me mentalitetin e vjetër që reziston ndryshimit.

Blerja e aktiveve dhe pagesa menjëherë / me qera financiare

Sipas nenit 69 të ligjit, personi i tatueshëm që kryen furnizime të tatueshme gëzon të drejtën që të zbresë nga TVSH e llogaritur, TVSH-në për furnizimet e marra, në masën që këto furnizime përdoren nga personi i tatueshëm në funksion të transaksioneve të tatueshme që ai kryen.

Blerjet me TVSH ndahen në blerje të aktiveve afatgjata dhe blerje e mallrave të tjerë. Nga ky fakt trajtimi praktik i kësaj tematike nevojitet të gjejë qartësim procedurial. NË blerjet të aktiveve afatgjata paraqiten çdo blerje e kryer në funksion të veprimtarisë ekonomike që është për qëllime investimi.

TVSH e zbritshme e aktiveve te personit te tatueshëm mund te zbritet neqoftese këto aktive janë ne funksion te furnizimeve te tatueshme. Zbritja e TVSH se zbritshme tek mallrat ne një përdorim me te gjate mund te jete e mundur vetëm atëherë kur malli shërben për kryerjen e furnizimeve te tatueshme gjate gjithë kohës se përdorimit (koha e shfrytëzimit).

Zbritja fillestare e TVSH-së korrigjohet atëherë kur shfrytëzimi i mallrave kapitale pëson ndryshim që ndikon në të drejtën e personit të tatueshëm për zbritjen e shumës së TVSH, që mund të jetë më e vogël apo më e lartë.

Korrigjimi vjetor bëhet vetëm për 10% e TVSH-së së pasurisë të paluajtshme dhe për pjesën e të pestës 20% të TVSH-së të mallrave të tjera kapitale, mbi TVSH-në e mallrave kapitale. Ky rregull i udhëzimit vlen për aktive të hyra në librat e personit të tatueshëm  pas 1 Janarit 2015.

Korrigjimi duhet të bëhet mbi bazat e ndryshimeve të së drejtës së zbritjes për vitet pasuese që ndërlidhen me vitin kur mallrat kapitale janë pranuar(blerë ose prodhuar).

Personi i tatueshëm nuk është i detyruar të korrigjoje zbritjen nëse diferenca e TVSH-së së zbritshme për t’u korrigjuar është më e vogël se 20.000 (njëzet mijë) lekë.

Qiraja financiare është marrëdhënie juridike, sipas se cilës qiradhënësi i blen furnizuesit një send te përzgjedhur nga qiramarrësi pranë furnizuesit dhe ia jep atë qiramarrësit për ta përdorur për një afat te caktuar, kundrejt një çmimi te caktuar ne kontrate dhe, me mbarimin e afatit te kontratës, qiramarrësi mund te blejë sendin, te vazhdoje ta mbaje me qira për një afat tjetër ose t’ia ktheje atë qiradhënësit. Ne këtë rast kemi marrëdhënie midis tre personave te ndryshëm, të cilët janë furnizuesi, qiradhënësi dhe qiramarrësi.

Furnizuesi është person qe i shet sendin ne baze te kontratës se furnizimit, qiradhënësit. Kjo shitje mund te kryhet qofte jashtë vendit(import) ose brenda vendit.

Qiradhënësi është personi, qe ka dhe ruan te drejtën e pronësisë mbi  sendin e blere nga furnizuesi ose i prodhuar nga ai vete dhe, qe i jep qiramarrësit te drejtën te  mbaje dhe përdorë sendin gjate afatit te kontratës se qerase, sipas kushteve te përcaktuara ne kontrate.

Qiramarrësi është person, përdorues, qe mund te fitoje te drejtën e pronësisë pasi ka mbajtur ne përdorim sendin gjate tere afatit te kontratës se qerase dhe pasi ka shlyer te gjitha pagesat e qerase dhe çmimin përfundimtar te blerjes.

Aktiviteti i qirasë financiare është i tatueshëm për TVSH-në, pavarësisht nga cilësia e personit të tatueshëm që e kryen këtë aktivitet.

Çdo pagesë e arkëtuar ose vlerë e faturuar nga qiradhënësi për qiramarrësin mbi baza mujore, përtej vlerës së pagesave periodike të qirasë në kuadër të kontratës së qirasë financiare, konsiderohet element i vlerës së tatueshme të pagesave për furnizimin e qirasë financiare dhe si element përbërës i vlerës së tatueshme të furnizimit të qirasë financiare është e tatueshme me TVSH 20%, përveç interesit.

Furnizimi i qirasë financiare është furnizim i tatueshëm për TVSH-në kur objekti i qirasë financiare është një mall, i cili nëse do të blihej ose do të vihej në dispozicion të qiramarrësit në kushte normale do të ishte i tatueshëm me TVSH, jo i përjashtuar.

Faturat e blerjes dhe shitjes përkatësisht regjistrohen në librin e blerjes dhe shitjes dhe deklarohen në periudhën përkatëse në deklaratën e TVSH-së.

NË fund të periudhës së kontratës, nëse qiramarrësi do të ushtrojë mundësinë e blerjes së mallit të përcaktuar në të, qiradhënësi lëshon për të një faturë përfundimtare me vlerë të tatueshme për vlerën shtesë që duhet të paguajë siç është përcaktuar në kontratë nëse ushtron të drejtën e blerjes së mallit.