Asistencë financiare nga FMN për Kosovën për mbështetjen e reformave dhe zbutjen e rreziqeve

Bordi Ekzekutiv i FMN-së miratoi një marrëveshje asistence paraprake (SBA) 24-mujore në shumën prej 80.12 milion SDR (rreth 100 milion €) dhe një RSF në shumën prej 61.95 milion SDR (rreth 78 milion €) për të mbështetur politikat ekonomike të Kosovës.

Programi i mbështetur nga FMN në kuadër të SBA-së paraprake do të zbusë materializimin e rreziqeve negative dhe do të mbështesë reformat strukturore për të forcuar qeverisjen fiskale dhe financiare dhe për të rritur rritjen.

Marrëveshja do të zgjerojë hapësirën fiskale të Kosovës për zbutjen e ndryshimeve klimatike dhe përpjekjet për përshtatje, do të shfrytëzojë sinergjitë me mbështetje tjetër zyrtare dhe do të ndihmojë në katalizimin e investimeve private në energjinë e gjelbër.

Kosova është vendi i parë në Evropë që merr financim nga Marrëveshja “Lehtësia e Rezistencës dhe Qëndrueshmërisë” (RSF). Pas një rikuperimi të fortë nga pandemia COVID-19, rritja u moderua në vitin 2022 dhe inflacioni u përshpejtua në nivele dyshifrore kryesisht për shkak të rritjes së çmimeve ndërkombëtare të mallrave të shkaktuara nga lufta e Rusisë në Ukrainë. Goditja negative e kushteve të tregtisë ndikoi negativisht në të ardhurat e disponueshme të familjeve dhe përfitimin e biznesit.

Përthithja e ulët e investimeve publike dhe kushtet më të shtrënguara financiare kontribuan gjithashtu në rritjen më të dobët.

Autoritetet e zbutën siç duhet tronditjen, ndërkohë që rindërtonin rezervat fiskale dhe ato ndërkombëtare. Sektori financiar ka përballuar mirë goditjet e njëpasnjëshme dhe kreditë me probleme mbeten të ulëta.

Adresimi i çështjeve strukturore afatgjata, si mbyllja e boshllëqeve të infrastrukturës dhe qeverisëse, zvogëlimi i varësisë së Kosovës nga qymyri dhe promovimi i efikasitetit energjetik, mbeten vendimtare për ta bërë rritjen afatmesme më të lartë dhe më të gjelbër, si dhe për reduktimin e mbështetjes së Kosovës nga flukset e diasporës.

Politikat e kujdesshme fiskale të autoriteteve dhe kuadri mbështetës i synuar gjerësisht ndihmuan në rindërtimin e hapësirës fiskale duke zbutur ndikimin e krizës së kostos së jetesës.

Tani nevojitet një përzierje e fortë politikash për të mbështetur rimëkëmbjen dhe për të arritur objektivat e reformës. Respektimi i tavanit të deficitit të rregullave fiskale do të ofrojë një impuls të moderuar të aktivitetit në vitin 2023, duke ndihmuar ekonominë të zbutet, ndërkohë që do të kontribuojë në ankorimin e borxhit publik në afat të mesëm. Përveç kësaj, shpenzimet buxhetore duhet të vendosin një ekuilibër më të mirë midis transfertave sociale dhe promovimit të transformimit ekonomik, madhësia e alokimeve totale duhet të reduktohet dhe thithja e investimeve publike duhet të rritet, duke forcuar menaxhimin e investimeve publike.

Rritja e qeverisjes së sektorit financiar do të kërkojë forcimin e qeverisjes së bankës qendrore dhe forcimin e kapacitetit të bankës qendrore për mbikëqyrjen e sektorit financiar.

Rritja e perspektivave afatmesme të rritjes dhe zvogëlimi i varësisë së vendit nga flukset e diasporës do të kërkojë avancimin e agjendës së reformave strukturore dhe mbylljen e boshllëqeve të infrastrukturës dhe qeverisjes.