ALTAX publikon një studim të ri mbi ndikimin e referencës së çmimeve në ekonominë shqiptare

Në Shqipëri, referencat doganore luajnë një rol të rëndësishëm në përcaktimin e çmimeve të mallrave dhe në llogaritjen e tatimeve, përfshirë TVSH-në dhe taksat e tjera të importit. Ky mekanizëm është i rëndësishëm për mbledhjen e taksave dhe garantimin e konkurrencës së drejtë, por gjithashtu përballet me sfida që lidhen me deformimin e çmimeve dhe rritjen e informalitetit.

🔹 Referencat Doganore dhe rritja e të ardhurave tatimore
📌 TVSH-ja përbën 32.5% të të ardhurave tatimore në 2024.
📌 Në vitin 2023, TVSH-ja ishte 1.9 miliardë euro, ose 8.2% e PBB-së.
📌 Përdorimi i referencave doganore ka ndikuar në rritjen e mbledhjes së të ardhurave, por gjithashtu ka krijuar disa barriera për bizneset dhe konsumatorët.

🔹 Problemet kryesore me referencat doganore
❌ Çmime të deformuara – Referencat shpesh nuk pasqyrojnë realitetin e tregut dhe çojnë në rritje të kostove për bizneset.
❌ Nxitja e informalitetit – Shqipëria ka një nivel informaliteti prej rreth 1/3 të ekonomisë, duke shkaktuar 1.2 miliardë euro humbje tatimore çdo vit.
❌ Mungesë transparence – Mungesa e një mekanizmi të qartë për përcaktimin e çmimeve rrit rriskun e korrupsionit.

🔹 Krahasimi me vendet e rajonit
📍 Kosova – Ka një qasje më të drejtë duke analizuar kërkesën dhe ofertën, në vend të aplikimit të referencave fikse.
📍 Serbia – Përdor një sistem transparent monitorimi të çmimeve, duke reduktuar informalitetin dhe duke e çuar TVSH-në në 20% të PBB-së.
📍 Maqedonia e Veriut – Përballet me sfida të ngjashme me Shqipërinë, por ka filluar të modernizojë sistemin e saj të monitorimit të çmimeve.

🔹 Çmimet e brendshme dhe efekti në konkurrencën lokale
Referencat e brendshme, që përdoren për çmimet e produkteve të prodhuara në Shqipëri, luajnë një rol kyç në stabilitetin e tregut. Megjithatë, deformimi i çmimeve për shkak të mangësive në transparencë dhe ndikimit të oligopolive krijon një treg të padrejtë për bizneset dhe konsumatorët.

🔹 Masa për përmirësimin e sistemit
✅ Rishikimi i metodologjisë së çmimeve të referencës, për të pasqyruar më mirë realitetin e tregut dhe per te pararendur një politike te ardhme pa referenca.
✅ Përdorimi i teknologjisë për të garantuar transparencë dhe efikasitet në monitorimin e çmimeve.
✅ Mbështetje për bizneset për të shmangur rritjen e kostove të pajustifikuara dhe për të ulur evazionin fiskal.

📖 Lexoni studimin e plotë në: ALTAX