Vlerësimi financiar i një klubi sporti (futboll, basketball, volejboll etj.)
Në sektorin e klubeve sportive (futbolli etj.), ku rezultatet mesatare financiare janë negative, vlera e klubeve të futbollit nuk lidhet me të ardhurat, por me qarkullimin e shitjeve dhe jep një shpjegim teorik për këtë. Rastet praktike kanë treguar se rentabiliteti i industrisë është përgjithësisht negativ tashmë në nivelin e fitimit operativ. Megjithatë, diferenca midis vlerës së tregut dhe vlerës kontabël është gjerësisht pozitive, duke treguar se tregu u njeh këtyre kompanive një çmim të lartë për sa i përket vlerës, që nuk shpjegohet me metodat më racionale dhe përgjithësisht të pranuara të vlerësimit të biznesit.
Natyrisht, që për vlerësimin financiar të një klubi sportiv ka disa qasje nisur nga shumllojshmëria e tregut dhe po ashtu edhe nga kërkesat e aksionerëve për të ofruar vlerat më optimale për ndërmarrjet e tyre sportive.
Nga përvoja ndërkombëtare vërehet se ka disa mënyra kryesore për vlerësimin financiar të një klubi sportiv, të cilat mund ti shikojmë si më poshtë:
- Vlera e Kapitalizimit të Tregut
- Qasja e të ardhurave të shumëfishta
- Vlera e Forbes
- Qasja e shumëfishtë e të ardhurave
- Modeli me shumë variacione
Vlera e kapitalizimit të tregut
Kjo metodë është e përdorshme vetëm në rast se klubi i futbollit është i regjistruar në bursat e aksioneve të kapitalit. Aksionerët që zotërojnë një klub sportiv mund të vendosin të emetojnë aksione për të mbledhur fonde. Ajo shet “pjesë” të këtij aksioni që përfaqëson një njësi të pronësisë së shoqërisë. Kjo metodë llogarit vlerën e një klubi sportiv, si vlerën totale të tregut të të gjitha aksioneve në qarkullim.
Formula është si më poshtë:
Vlera e kapitalizimit = Çmimin aktual të aksioneve x Numri i përgjithshëm i aksioneve në qarkullim
Kjo përbën një problem, pasi klubet nuk shesin më aksione të zakonshme në bursat publike pasi supozon kosto dhe kufizime të pakëndshme, si për shembull detyrimin për të shpallur çdo lëvizje të tyre në tregun e transferimeve.
Kjo metodë, nisur nga vlera e momentit të aksioneve në mënyrë absurde mund të nënvlerësojë vlerën e klubit. Historikisht, aksionet e klubeve të futbollit nuk shiten/blihen shumë shpesh dhe kanë një çmim statik. Për këtë arsye, aksionet nuk përfaqësojnë vlerën e vërtetë të klubeve.
Qasja e shumëfishtë e të ardhurave
Kjo përdoret për të matur një kompani me shitjet e saj neto ose të ardhurat bruto. Kjo kërkon shumëzimin e të ardhurave në një vit financiar të caktuar me metrikë të dhënë për të përcaktuar vlerën e kompanisë. Opsioni i shumëfishtë i zgjedhjes është 1,5 herë xhiroja vjetore e klubit, siç rekomandohet nga Deloitte në Rishikimin Vjetor të Financave të Futbollit në 2008. Kjo metodë mund të përdoret për të përcaktuar vlerën e çdo kompanie qoftë publike apo private. Të ardhurat e kompanive të ngjashme në të njëjtin treg përdoren si metrikë e të ardhurave.
Për shembull, çmimi i shitjes së një kompanie fillestare të krahasueshme të quajtur XYZ është 5,000,000 Lekë. Të ardhurat e tyre vjetore janë 2,500,000 Lekë. Duke përdorur formulën, 5,000,000 (çmimi i shitjes) / 2,500,000 (të ardhura vjetore), shumëfishi i të ardhurave është 2x. Më pas, e njëjta llogaritje kryhet për disa kompani të tjera në të njëjtën industri dhe shumëfishi mesatar i të ardhurave është 2.25x.
Për të vlerësuar vlerën e një kompanie fillestare, e cila ka të ardhura vjetore prej 2,000,000 Lekë, shumëzoni të ardhurat me shumëfishin mesatar të të ardhurave prej 2,25x. Rezultati është një vlerësim i vlerësuar prej 4,500,000 Lekë.
Metoda e fluksit të parave të zbritura (DCF)
DCF njihet gjerësisht dhe vlerësohet si një sistem i besueshëm për vlerësimin e vlerës së një kompanie. Vlera e një aktivi përcaktohet duke zbritur vlerën aktuale nga flukset e pritshme të parasë së lirë (FCF). Këto flukse monetare zbriten deri në momentin e llogaritjes duke përdorur një normë zbritje në përputhje me rrezikun e perceptuar të investimit. Flukset e parave të lira janë tradicionalisht dividentë që u shpërndahen investitorëve.
DCF mund të përdoret për të vlerësuar kompanitë që kanë flukse monetare pozitive dhe të parashikueshme në të ardhmen. Versioni i DCF që zbret dividentët e ardhshëm në vijim është modeli i zbritjes të dividendit i cili propozon që vlera e kapitalit të një kompanie të jetë e barabartë me vlerën aktuale të rrjedhës së pritshme të dividentëve të ardhshëm që do t’u paguhen aksionerëve. Sa më e lartë të jetë norma e zbritjes, aq më i rrezikshëm është investimi.
Vlera sipas mënyrës së Forbes
Nisur nga mungesa e informacionit nga revista Forbes për mënyrën si llogariten vlerat financiare të klubeve të futbollit, ne supozojmë se kjo mënyrë bazohet mbi parimin e thjeshtë të analizës financiare, se vlera neto financiare e një klubi sportiv është vlera e të gjitha aktiveve, minus totalin e të gjitha detyrimeve. E thënë ndryshe, është ajo që zotëron një shoqëri minus ato shuma që u detyrohet kreditorëve. Nëse ka më shumë borxh sesa detyrime për arkëtim dhe aktivet e tjera, kemi një vlerë neto negative. E kundërta e ekuacionit është vlerë neto pozitive.
Forbes ka zgjedhur këtë mënyrë duke e bazuar te aktiviteti i medias së mirënjohur me të njëjtin emër. Revista Forbes publikon një listë të skuadrave sportive më të vlefshme në botë duke vendosur edhe vlerat e klubeve sportive, por pa dhënë informacion për mënyrën se si janë llogaritur këto vlerësime
Megjithatë, kuptohet se në vlerësimin financiar ata duhet të marrin parasysh një numër të gjerë faktorësh duke përfshirë, të ardhurat, performancën, madhësinë e tregut, faktorët specifikë të kampionatit, sponsorizimet dhe të drejtat tregtare etj,. Mbi këta treguese llogaritet edhe vlera financiare e klubeve më të mëdhenj sportivë. Megjithatë, kjo mënyrë nuk konsiderohet se merr kuptim për tregun financiar të Shqipërisë.
Modeli me shumë variacione
Modeli me shumë variacione është një metodë tjetër vlerësimi që merr në konsideratë të ardhurat e një klubi sportiv; shifra e aktiveve të saj neto; madhësia dhe frekuentimi i stadiumit të klubit për të treguar se sa mirë klubi po i përdor aktivet e tij kryesore që gjenerojnë të ardhura; dhe raporti i pagave të klubit ndaj qarkullimit.
Ky model i quajtur në gjuhën e hartuesit të tij[1], si mënyra Multivariate, përdoret për vlerësimin e klubeve të futbollit. Në thelb është një model shumëzues ku ndryshorja themelore janë të ardhurat, të cilat shumëzohen me disa variabla të tjerë. Është një variant i qasjes së shumëfishtë të të ardhurave, me parimin themelor që aftësia e një ekskluziviteti sportiv për të fituar para në të ardhmen përcakton vlerësimin e tij. Kapaciteti i gjenerimit të të ardhurave varet nga tre faktorë të rëndësishëm:
Kampionati sportiv, me rrjedhat e tij të të ardhurave dhe kufirin e pagave të lojtarëve
Stadiumi dhe kapacitetet përkatëse, sponsorizimi dhe reklamimi
Tregu, duke përfshirë praninë e bizneseve dhe zonën demografike të klubit
Sipas Markham, “Aktivet kryesore të një klubi, zakonisht një stadium, terren stërvitor dhe regjistrimet e lojtarëve, duhet të peshohen kundrejt detyrimeve (normalisht kreditorët dhe borxhet tregtare)”. Prandaj, fitimi neto dhe aktivet neto të klubit përfshihen në këtë model.
Vlera e klubit = (Të ardhurat + aktivet neto) * [(Fitimi neto + të ardhurat) / Të ardhurat] * (% stadium i mbushur) / (%raporti i pagave)
Të ardhurat + aktivet neto: Të ardhurat përfshijnë paratë gjendje të krijuara në një vit financiar. Shtimi i aktiveve neto tek të ardhurat ndihmon në përcaktimin e aftësisë aktuale dhe të ardhshme të gjenerimit të parave të klubit; është, pra, shtylla kurrizore e këtij modeli vlerësimi.
(Fitimi neto + të ardhurat) / Të ardhurat: Ky raport shqyrton përfitueshmërinë e një klubi në krahasim me të ardhurat e tij. Kështu, për klubet fitimprurëse, të ardhurat + aktivet neto do të shumëzohen me një numër më të madh se një, duke rritur vlerësimin.
(% stadium i mbushur) / (% raporti i pagave): Numëruesi në këtë raport, d.m.th. përqindja mesatare e përdorimit, ilustron se sa efektivisht një klub po e përdor stadiumin, aktivet e tij kryesor dallues. Sa më i lartë përdorimi i stadiumit, aq më i lartë është vlerësimi. Raporti i pagave tregon aftësinë e klubit për të kontrolluar shpenzimet e tij kryesore, kostot e lojtarëve. Sa më i lartë paga e lojtarit, ulet raporti dhe anasjelltas.
Në fund të prezantimit të mënyrave të ndryshme, mund të thuhet se secila nga këto metoda ndjek logjikën e vet, me kufizimet dhe zhvillimet që variojnë sipas vendeve dhe nivelit të zhvillimit të tregut financiar dhe masivitetit të sporteve.
Megjithëse në parim mbeten elementët e standarteve të kontabilitetit (SNK dhe SKK) duhet të theksojmë se çmimi përfundimtar do të ndryshojë në varësi të madhësisë dhe gatishmërisë për të shpenzuar nga blerësit.
[1] i zhvilluar nga Tom Markham në vitin 2013
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.