LIRIA EKONOMIKE E SHQIPËRISË, 2022

LIRIA EKONOMIKE E SHQIPËRISË, 2022

Rezultati i lirisë ekonomike të Shqipërisë është 66.6, duke e bërë ekonominë e saj të 50-tën më të lirë në Indeksin e 2022-ës. Shqipëria renditet e 30-ta në mesin e 45 vendeve në rajonin e Evropës dhe rezultati i saj i përgjithshëm është nën mesataren e rajonit, por mbi mesataren botërore.

Gjatë pesë viteve të fundit, rritja ekonomike e Shqipërisë u rrit nga 2017 në 2018, u ngadalësua në 2019, u kthye negative në 2020 dhe u rimëkëmb në 2021. Një tendencë pesëvjeçare e zgjerimit të lirisë ekonomike ka rifituar vrull pozitiv e udhëhequr nga rritja e rezultateve në të drejtat e pronësisë dhe efektiviteti gjyqësor,

Shqipëria ka regjistruar një rritje të përgjithshme të lirisë ekonomike prej 2.2 pikësh që nga viti 2017, por megjithatë mbetet në rangun e mesëm të vendeve “Mesatarisht të Lira”. Madhësia e qeverisë dhe treguesit e tregjeve të hapura janë pozitive, por sundimi i ligjit mbetet problematik.

Indeksi i Lirisë ekonomike mbështetet mbi 4 kolona, si më poshtë (ku 1 pikë konsiderohet shumë keq dhe 100 pikë konsiderohen si shumë mirë):

1.Zbatimi i ligjit (përfshihen 3 treguesë)

a. E drejta e pronës ………..55.5 pikë (me përmirësim nga viti kaluar)
b. Efektiviteti gjyqësorit….49.8 pikë (me përmirësim nga viti kaluar)
c. Integriteti i qeverisë……35.6 pikë (me përkeqësim nga viti kaluar)

Mbrojtja e pronës është e dobët sepse titulli i pronësisë është i vështirë për t’u marrë, pjesërisht sepse manipulimi i gjykatave bën të mundur marrjen e titujve të paligjshëm dhe ndonjëherë të mbivendosur. Sistemi i regjistrimit është i pamjaftueshëm. Gjyqësori i pavarur i nënshtrohet presionit politik, frikësimit dhe burimeve të kufizuara. Rritja ekonomike pengohet nga korrupsioni endemik, zbatimi i pabarabartë i legjislacionit, burokracia e rëndë, shtrembërimi i konkurrencës dhe mungesa e transparencës.

2. Madhësia e qeverisë (përfshihen 3 treguesë)

a. Barra fiskale …………………89.1 pikë (me përmirësim nga viti kaluar)
b. Shpenzimet buxhetore……72.1 pikë (me përkeqësim nga viti kaluar)
c. Shëndeti fiskal ………………70.6 pikë (me përkeqësim nga viti kaluar)

Shkalla më e lartë e tatimit mbi të ardhurat individuale është 23 për qind, dhe shkalla më e lartë e tatimit mbi korporatat është 15 për qind. Barra e përgjithshme tatimore është e barabartë me 18.3 për qind të të ardhurave totale të brendshme. Shpenzimet qeveritare kanë arritur në 30.5 për qind të prodhimit total (PBB) gjatë tre viteve të fundit, dhe deficitet buxhetore kanë arritur mesatarisht 3.3 për qind të PBB-së. Borxhi publik është i barabartë me 76.0 për qind të PBB-së.

3. Efektiviteti i kuadrit rregullator (përfshihen 3 treguesë)

a. Liria e të bërit biznes …….70.7 pikë (me përmirësim nga viti kaluar)
b. Liria e tregut të punës……51.1 pikë (me përkeqësim nga viti kaluar)
c. Liria monetare………………82 pikë (pa ndryshim nga viti i kaluar)

Të bësh biznes në Shqipëri mund të jetë e vështirë. Praktikat joformale të biznesit dhe proceset e parregullta të prokurimit qeveritar kontribuojnë në pasigurinë e biznesit. Ligjet e punës nuk zbatohen në mënyrë të barabartë. Përqindja e punësimit informal ka qenë më e larta në rajon. Pagesat e qeverisë kanë mbajtur funksionimin e hidrocentraleve të shkallës së vogël, por sektori i energjisë aktualisht është tërësisht i varur nga një sistem jo i besueshëm i subvencioneve shtetërore.

4. Hapja e tregut (përfshihen 3 treguesë)

a. Liria tregtare …………….82.6 pikë (me përkeqësim nga viti kaluar)
b. Liria për investime ……70 pikë (pa ndryshim nga viti i kaluar)
c. Liria financiare …………70 pikë (pa ndryshim nga viti i kaluar)

Shqipëria ka në fuqi pesë marrëveshje tregtare preferenciale. Tarifa mesatare e ponderuar me tregtinë është 3.7 për qind dhe janë në fuqi 196 masa jotarifore. Pavarësisht disa përparimeve në modernizimin e regjimit të investimeve, ka kufizime për pronësinë e huaj. Sistemi financiar mbetet relativisht i qëndrueshëm. Sektori bankar është i provizionuar mirë, por pesha e kredive me probleme ka ardhur në rritje.
#economicfreedom
#liriaekonomike
#heritage

Shpërndaje këtë postim

Leave a Reply


error: