Kostoja buxhetore për rritjen e pagave në sektorin publik nga 1000 në 1300 Euro

Për të bërë një vlerësim të kostos së rritjes së pagës mesatare në sektorin publik nga 1000 në 1300 euro deri në 2030, mund të ndjekim këtë metodologji:

1. Kostoja e reformës së parë (730 → 1000 euro)

Sipas të dhënave, rritja e pagave në sektorin publik nga 730 në 1000 euro (270 euro shtesë) ka kushtuar 400 milionë euro në vit.

Kjo do të thotë se çdo 1 euro shtesë në pagë ka një kosto prej 1.48 milionë euro në total (400 mln / 270).

2. Kostoja për rritjen e dytë (1000 → 1300 euro)

Rritja e propozuar është 300 euro shtesë për pagën mesatare.

Duke përdorur raportin e mëparshëm të kostos (1.48 mln për çdo euro rritje), mund të llogarisim:

300×1.48 = 444 milionë euro në vit

3. Faktorë të tjerë për t’u konsideruar

Nëse qeveria synon të rrisë pagën mesatare në sektorin publik nga 1000 në 1300 euro deri në vitin 2030, kostoja vjetore e kësaj rritjeje pritet të jetë rreth 444 milionë euro. Megjithatë, ky është vetëm një vlerësim bazë, pasi disa faktorë mund të ndikojnë ndjeshëm në shpenzimet reale që do të nevojiten për këtë reformë.

Një ndër faktorët kryesorë është numri i punonjësve në administratë. Nëse qeveria ndjek një politikë optimizimi, duke dixhitalizuar shërbimet dhe përmirësuar efikasitetin, mund të arrijë ta mbajë këtë numër të qëndrueshëm ose madje ta ulë. Në këtë skenar, kostoja e rritjes së pagave mund të mbetet brenda parashikimeve fillestare.

Por, nëse administrata zgjerohet, qoftë përmes krijimit të institucioneve të reja apo shtimit të stafit ekzistues, atëherë barra financiare do të jetë edhe më e rëndë. Historia e viteve të fundit ka treguar se numri i punonjësve në shtet ka pasur luhatje, por një trend rritës në të ardhmen do të krijonte sfida serioze për buxhetin.

Përveç numrit të punonjësve, inflacioni dhe rritja ekonomike do të luajnë një rol kyç në realizimin e kësaj politike. Nëse ekonomia vijon të rritet me një normë prej 3.5-4% në vit, atëherë të ardhurat fiskale do të rriten mjaftueshëm për të përballuar këtë kosto shtesë. Megjithatë, nëse inflacioni mbetet i lartë, ai do të gërryejë vlerën reale të pagave, duke bërë që rritja prej 300 eurosh të mos përkthehet në një përmirësim domethënës të fuqisë blerëse.

Në skenarin e një inflacioni mesatar prej 3% në vit, paga prej 1300 eurosh në 2030 do të ketë një fuqi blerëse të krahasueshme me 1050-1100 euro sot.

Por sfida më e madhe mbetet ndikimi në buxhetin e shtetit. Me të ardhurat fiskale që përbëjnë rreth 26.3% të PBB-së, çdo rritje e shpenzimeve duhet të mbulohet me burime të reja financimi. Kostoja vjetore prej 444 milionë eurosh përfaqëson rreth 1.76% të PBB-së së vitit 2023. Nëse qeveria nuk arrin të rrisë të ardhurat përmes zgjerimit të ekonomisë apo përmirësimit të mbledhjes së taksave, do të detyrohet të shkurtojë shpenzime në sektorë të tjerë ose të marrë borxh shtesë, duke krijuar presion mbi financat publike.

Pra, për të rritur pagën mesatare në shtet nga 1000 në 1300 euro, kostoja vjetore pritet të jetë rreth 444 milionë euro. Kjo rritje është e ngjashme me shpenzimin e bërë për reformën e parë. Kjo do të thotë se deri në vitin 2030, nëse rritja bëhet gradualisht, kostoja totale mund të jetë rreth 2.2 miliardë euro për 5 vite.