Rritja ekonomike e Shqipërisë sipas FMN-së në 2025 me ritëm të moderuar dhe sfida strukturore

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) në raportin e tij të tetorit 2025 parashikon një rritje të qëndrueshme për Shqipërinë, por me ritme të moderuara. Sipas të dhënave, PBB-ja reale pritet të rritet nga 4.0% në 2023 dhe 2024 në 3.4% në 2025, duke e pozicionuar vendin pranë mesatares rajonale prej 3.5% për të njëjtin vit. Ky nivel tregon se Shqipëria po ecën në një ritëm ekonomik të qëndrueshëm, por pa shenja të një rritjeje të gjerë dhe të konsoliduar sektoriale.

Megjithatë, rritja mbetet e kufizuar nga struktura e ngushtë e ekonomisë shqiptare.

Gjatë periudhës 2023–2025, zhvillimi ekonomik vjen kryesisht nga ndërtimi, pasuritë e paluajtshme dhe shërbimet e turizmit, të mbështetura nga burime natyrore dhe energjia. Sektorët prodhues dhe industrialë mbeten relativisht të ngadalësuar, duke e bërë rritjen të pakonsoliduar dhe të ndjeshme ndaj goditjeve të brendshme dhe të jashtme. Kjo strukturë e përqendruar nënvizon nevojën për investime strategjike dhe diversifikim sektorësh për të siguruar që rritja të jetë e qëndrueshme dhe rezistente ndaj luhatjeve.

Krahasimi rajonal tregon se Shqipëria nuk dallon dramatikisht nga vendet e tjera me ekonomi të ngjashme:

• Bosnja: 2.0–3.0% (2023–2025)
• Mali i Zi: 3.2–3.2%
• Maqedonia e Veriut: 2.1–3.4%
• Bullgaria: 1.9–3.0%
• Serbia: 2.4–3.9%

Edhe pse Shqipëria ka një ritëm pak më të lartë sesa disa vende të rajonit, kjo nuk përkthehet automatikisht në forcim të qëndrueshëm të monedhës vendase. Hyrjet valutore nga Investimet e Huaja Direkte, turizmi dhe remitancat janë të larta, por një pjesë e konsiderueshme e këtyre flukseve është e përqendruar te sektorët jo-produktivë ose jashtë sistemit formal, duke rritur varësinë e ekonomisë nga faktorë të jashtëm dhe luhatje sezonale. Kjo dinamikë shpjegon pse forca e lekut mbetet e paqëndrueshme, pavarësisht hyrjeve valutore të konsiderueshme.

Rritja ekonomike e moderuar dhe përqendrimi në disa sektorë specifikë nënvizojnë vulnerabilitetin e ekonomisë ndaj luhatjeve të tregut dhe faktorëve të brendshëm.

Për të siguruar stabilitet afatgjatë, FMN dhe ekspertët ekonomikë rekomandojnë:

• Diversifikimin e sektorëve prodhues, për të rritur kontributin e industrisë dhe eksportit.
• Formalizimin e flukseve valutore, duke reduktuar ndikimin e ekonomisë jo-formale dhe sezoniere.
• Forcimin e bazës fiskale, për të zvogëluar varësinë nga flukset e jashtme dhe pasuritë e paluajtshme.

Shqipëria mund të arrijë një rritje më të qëndrueshme dhe të balancuar, duke përmirësuar stabilitetin e kursit të këmbimit dhe duke krijuar një bazë të fortë për zhvillimin ekonomik afatgjatë.

Për të parë të dhënat e plota dhe analizën zyrtare, mund të konsultoni raportin e FMN-së: IMF World Economic Outlook, Tetor 2025.