Dallimet mes pagës sociale, pagës minimale dhe pagës mesatare

Çfarë është Pagesa Sociale?

Pagesa sociale (ose social wage) nuk është një pagë e lidhur me punën.
Ajo përfaqëson vlerën e shërbimeve dhe përfitimeve sociale që një individ merr nga shteti, pavarësisht nëse është i punësuar apo jo.

Përbërësit kryesorë janë:

• përfitimet e pensioneve
• ndihma ekonomike
• pagesa për aftësi të kufizuara
• rimbursime dhe subvencione për ilaçet
• kujdes shëndetësor falas ose i subvencionuar
• subvencione energjie/qiraje
• arsimi publik
• transport i subvencionuar
• programe sociale për strehim

Qëllimi ështëtë rrisë standardin real të jetesës, veçanërisht për shtresat vulnerabël, dhe të kompensojë të ardhurat e ulëta.

Nuk lidhet me tregun e punës, por me politikat sociale të shtetit.

Çfarë është Paga Minimale?

Paga minimale është shuma më e ulët ligjore që një punëdhënës mund t’i paguajë punëmarrësit për një punë me kohë të plotë.

Karakteristikat e saj janë të lidhura me faktet se:

• Përcaktohet me vendim të qeverisë
• Ndikon drejtpërdrejt në tregun e punës
• Përdoret për të garantuar një nivel minimal pagese që mbron punëtorët nga shfrytëzimi
• Rritjet e saj ndikojnë koston e biznesit, inflacionin, punësimin dhe të ardhurat fiskale

Qëllimi ështëtë sigurojë që askush që punon të mos paguhet nën një standard minimal të jetesës.

Çfarë është Paga Mesatare?

Paga mesatare është niveli mesatar i pagave në një vend (ose sektor), i llogaritur si shpërblimi total për punë të ndarë me numrin e punonjësve.

Karakteristikat e saj janë se:

• Evidenton sesa paguhet punonjësi mesatar në ekonomi
• Pasqyron produktivitetin, strukturën e tregut të punës dhe nivelin e zhvillimit
• Mund të jetë shumë më e lartë se paga minimale në vendet me pabarazi të madhe
• Nuk garanton një nivel jetese—thjesht është tregues statistikor

Qëllimi ështëtë matin situatën reale të pagave dhe zhvillimin ekonomik.

Dallimet thelbësore

Elementi	Pagesa Sociale	Paga Minimale	Paga Mesatare
Burimi	Shteti (transferime & shërbime)	Punëdhënësi	Statistika e tregut të punës
Lidhja me punën	Jo	Po	Po
Qëllimi	Kompensim & mbrojtje sociale	Mbrojtje e punëmarrësit	Matje e pagave
Kush përfiton	Të moshuar, të papunë, vulnerabël, të gjithë qytetarët për shërbimet	Punonjësit me kohë të plotë	Të gjithë punonjësit në ekonomi
Ndikimi	Ul varfërinë, rrit standardin e jetesës	Vendos dysheme pagese	Jep panoramë të të ardhurave reale

Si lidhen këto tre koncepte?

Paga minimale vendos minimumin e ligjshëm për punonjësit.

Paga mesatare tregon realisht sa fitojnë njerëzit në ekonomi.

Pagesa sociale mbush hendekun e atyre që nuk punojnë, punojnë pak, ose nuk arrijnë jetesën me pagën e tyre. Në vende me pabarazi të lartë ose me paga të ulëta (si Shqipëria), pagesa sociale bëhet jetike, sidomos për pensionistët, të papunët dhe punonjësit me paga të ulëta