Turizmi shqiptar 2021 – 2025 po kalon nga rritja sasiore në formalizim të qëndrueshëm

Gjatë periudhës 2021–2025, turizmi në Shqipëri ka kaluar nga një fazë rikuperimi pas-pandemik në një fazë konsolidimi me prirje të qarta drejt rritjes. Të dhënat mbi net-qëndrimet (numri i netëve të kaluara nga vizitorët në struktura akomoduese) tregojnë jo vetëm një rritje volumetrike të ndjeshme, por edhe ndryshim të strukturës së vizitorëve, nga një dominim i turizmit vendas në 2021 drejt një mbizotërimi të vizitorëve të huaj në 2024–2025.
Krahasimi mes muajve kryesorë të vitit (janar, qershor, gusht, dhjetor) dhe ndër vite tregon evolucionin e sezonit turistik, shtrirjen graduale të kërkesës dhe ndikimin e faktorëve ekonomikë e gjeopolitikë.

Analiza mujore për tendencat strukturore

Dinamika mujore me katër momente kyçe të vitit turistik

Janari përfaqëson një periudhë të qëndrueshme të turizmit vendas. Nga viti 2021 në 2024, numri i net-qëndrimeve është rritur mbi trefish, nga rreth 55 mijë në 169 mijë. Pjesa më e madhe i takon rezidentëve, çka tregon se turizmi i brendshëm ka ruajtur stabilitet, pavarësisht mungesës së flukseve të huaja në periudhën e ftohtë.
Ky muaj dëshmon për një rritje të kërkesës për pushime dimërore brenda vendit, sidomos në zonat malore, falë zhvillimit të infrastrukturës hotelerie dhe eventeve lokale.

Qershori shënon fillimin e sezonit të lartë dhe rritjen e ndjeshme të jorezidentëve. Nga rreth 324 mijë net-qëndrime në 2021, ky tregues arrin në 869 mijë në 2024, ku mbi 60% i përkasin turistëve të huaj.
Rritja e hershme e kërkesës në qershor tregon një zgjatje të sezonit turistik, që tashmë fillon që në fund të pranverës, duke reflektuar përmirësimin e lidhjeve ajrore dhe diversifikimin e ofertës në zonat bregdetare e rurale.

Gushti mbetet pika kulmore e aktivitetit turistik. Në 2024 arriti në mbi 1.7 milionë net-qëndrime, krahasuar me 986 mijë në 2021, duke u shndërruar në motorin kryesor të ekonomisë turistike.
Në këtë muaj, jo-rezidentët dominojnë bindshëm, shpesh me raport 2:1 ndaj rezidentëve, duke konfirmuar varësinë në rritje nga tregjet e huaja. Ky intensitet i lartë i flukseve sjell përfitime ekonomike, por edhe sfida për kapacitetet akomoduese, infrastrukturën dhe mjedisin.

Dhjetori, ndonëse më i qetë, ka ruajtur një rritje të lehtë dhe të qëndrueshme. Me rreth 123 mijë net-qëndrime në 2021 dhe afro 230 mijë në 2024, ai tregon se turizmi i fundvitit po zë një vend të qëndrueshëm, i mbështetur kryesisht nga rezidentët dhe vizitorët e rajonit. Ky segment lidhet ngushtë me festat kombëtare, aktivitetet kulturore dhe udhëtimet familjare.

Analiza horizontale (2021–2025)

Të dhënat e ndara sipas origjinës së vizitorëve tregojnë një zhvendosje të fortë strukturore gjatë pesë viteve të fundit:

• Në 2021, rezidentët përbënin mbi 58% të net-qëndrimeve totale.
• Në 2024, kjo peshë ka zbritur në rreth 35%, ndërsa jo-rezidentët kanë marrë rolin dominues në sezonin e lartë.

Rritja e jorezidentëve është e lidhur me:

• Rimëkëmbjen e tregjeve ndërkombëtare pas 2022;
• Rritjen e kapaciteteve hotelierike dhe lidhjeve ajrore direkte;
• Promovimin më të mirë ndërkombëtar të destinacioneve shqiptare.

Nga ana tjetër, turizmi rezident, ndonëse me rritje absolute, mbetet më i varur nga sezonaliteti dhe nga fuqia blerëse. Ai luan një rol stabilizues në periudhat jashtë sezonit, por pa ndikim të madh në volumet totale.

Në leximin e muajve të njëjtë ndër vite, shihet një rritje e qëndrueshme dhe progresive në të gjitha periudhat. Rritjet më të forta ndodhin midis 2022 dhe 2023, duke reflektuar rimëkëmbjen e plotë pas kufizimeve të pandemisë dhe një kërkesë të akumuluar ndërkombëtare.
Në krahasimin ndërmujor brenda të njëjtit vit, theksohet polarizimi sezonal: diferenca midis janarit dhe gushtit është më shumë se dhjetëfish, një raport që mbetet i pandryshuar edhe pas rritjes së përgjithshme të tregut.

Sintezë e zhvillimit dhe formalizimit të sektorit turistik (2021–2024)

Totali i netëqendrimeve është rritur me mbi 300% nga viti 2021 në 2024, duke reflektuar jo vetëm një zgjerim të kërkesës turistike, por edhe një rritje të dukshme të formalizimit të tregut të akomodimit. Kjo rritje tregon se një pjesë gjithnjë e më madhe e flukseve të vizitorëve po regjistrohen zyrtarisht, në përputhje me sistemet e raportimit dhe regjistrimit të strukturave turistike, duke e bërë sektorin më transparent dhe të matshëm.

Jo-rezidentët janë motori kryesor i këtij zgjerimi, sidomos në muajt verorë, ku flukset ndërkombëtare kanë rritur si numrin e vizitorëve, ashtu edhe shkallën e formalizimit përmes rezervimeve të strukturuara, sistemit të taksave turistike dhe rritjes së operatorëve të licencuar. Ky tregues sugjeron një rritje të besueshmërisë së tregut shqiptar në arenën ndërkombëtare.

Ndërkohë, rezidentët mbeten faktor stabiliteti, sidomos në muajt e ftohtë dhe periudhat festive. Turizmi vendas, megjithëse më modest në peshë relative, ka ndihmuar në uljen e informalitetit të brendshëm, përmes përdorimit të platformave online dhe rritjes së strukturave të regjistruara në zona urbane dhe malore. Megjithëse sezonaliteti është zbutur ndjeshëm, ai mbetet një sfidë strukturore për zhvillimin e qëndrueshëm të sektorit. Zgjatja e sezonit dhe rritja e formalizimit duhet të ecin paralelisht për të siguruar që rritja e numrave të shoqërohet me cilësi, transparencë dhe kontribut real në ekonominë kombëtare.
Në këtë drejtim, performanca e viteve të fundit tregon se rritja e turizmit po kthehet gradualisht nga fenomen sasiore në proces zhvillimi të qëndrueshëm dhe të formalizuar, ku çdo netëqendrim i raportuar përfaqëson një vlerë ekonomike reale dhe të tatueshme.