Publikimi i Studimit “Shqipëria në Ndërtim: Problemet dhe Perspektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm 1995 – 2024”

Një studim gjithëpërfshirës mbi sektorin e ndërtimit në Shqipëri gjatë periudhës 1995-2024 ka dalë në dritë, duke analizuar sfidat, ndikimet dhe mundësitë e zhvillimit të qëndrueshëm. “Shqipëria në ndërtim” sjell një analizë të detajuar të tregut të ndërtimit, ndikimeve ekonomike dhe mjedisore, si dhe politikave qeveritare që kanë ndikuar këtë sektor jetik për ekonominë shqiptare.

Rritja e ndërtimit dhe sfidat e qëndrueshmërisë

Në dekadat e fundit, ndërtimi ka qenë një motor kryesor i rritjes ekonomike, duke nxitur punësimin dhe investimet. Megjithatë, kjo rritje ka sjellë edhe pasoja të konsiderueshme, si:

• Ndotja e ajrit dhe emetimet e CO₂, që kanë ndikuar cilësinë e jetës urbane.
• Ndikimi në shëndetin publik, ku mbipopullimi dhe infrastruktura e pamjaftueshme krijojnë probleme sociale dhe shëndetësore.
• Presioni mbi bujqësinë dhe natyrën, ku ndërtimet kanë ndikuar negativisht në sipërfaqet bujqësore dhe zonat natyrore.

Studimi thekson se pavarësisht rritjes së sektorit, mungesa e integrimit të praktikave të qëndrueshme ka sjellë probleme që kërkojnë adresim të menjëhershëm.

Analiza e shpërndarjes gjeografike të investimeve

Një aspekt i rëndësishëm i studimit është shpërndarja gjeografike e investimeve në ndërtim. Tirana ka marrë pjesën më të madhe të investimeve në ndërtim, me mbi 60% të lejeve të ndërtimit të miratuara, ndërsa qytetet e tjera kanë mbetur prapa. Zonat bregdetare, sidomos Durrësi, Vlora dhe Saranda, kanë përjetuar një bum ndërtimor të motivuar nga turizmi, por pa planifikim të qëndrueshëm. Ky raport evidenton se ka një mungesë të balancimit të investimeve mes qyteteve të mëdha dhe zonave periferike, duke krijuar presion mbi infrastrukturën ekzistuese.

Intensiteti i ndërtimeve dhe ndikimi në zhvillimin urban

Raporti analizon intensitetin e ndërtimeve dhe ndikimin e tij në zhvillimin urban. Densiteti i lartë i ndërtimeve, veçanërisht në Tiranë dhe Durrës, ka çuar në mbingarkesë urbane, problematika të infrastrukturës dhe rritje të kostos së jetesës. Mungesa e hapësirave të gjelbra dhe zhvillimi i pakontrolluar janë bërë shqetësime kryesore, duke kërkuar ndërhyrje në politikat e planifikimit urban.

Informaliteti në ndërtimet dhe ndikimi në ekonomi

Një tjetër gjetje kyçe e studimit është niveli i lartë i informalitetit në sektorin e ndërtimit. Një pjesë e konsiderueshme e ndërtimeve janë realizuar jashtë kritereve ligjore, duke krijuar probleme të mëdha me legalizimin dhe sigurinë e ndërtimeve. Megjithatë, ky sektor informal ka pasur një ndikim të rëndësishëm në ekonomi, duke siguruar vende pune dhe duke ndikuar në qarkullimin e kapitalit.

Ndikimi i politikave fiskale dhe stimujve qeveritarë

Politikat fiskale dhe stimujt e qeverisë kanë ndikuar drejtpërdrejt zhvillimin e sektorit të ndërtimit. Studimi analizon ndikimin e taksave të ndryshme mbi pasuritë e paluajtshme, uljet e tatimeve për ndërtuesit, si dhe efektet e politikave të legalizimit të ndërtimeve pa leje. Përmes këtyre politikave, qeveria ka stimuluar zhvillimin, por në të njëjtën kohë ka krijuar edhe një treg spekulativ që ka ndikuar në rritjen e çmimeve të pasurive të paluajtshme.

A ka nevojë për investime në infrastrukturë në Tiranë dhe zonat bregdetare?

Në kushtet e mbingarkesës urbane, studimi ngre pyetjen e domosdoshmërisë së investimeve në infrastrukturë. Tirana dhe qytetet bregdetare përballen me mungesë të hapësirave publike, rrugëve të përshtatshme dhe sistemeve të transportit efikas. Pa një planifikim më të mirë urban dhe investime strategjike, rritja e sektorit të ndërtimit mund të kthehet në një problem të madh për cilësinë e jetës në këto qytete.

Rekomandimet për një zhvillim të qëndrueshëm

Studimi ofron disa rekomandime për një sektor ndërtimi më të gjelbër dhe të qëndrueshëm, duke përfshirë:

✅ Investime në energji të rinovueshme, për të reduktuar ndikimin e ndërtimeve në klimë.
✅ Përdorimi i materialeve të gjelbra dhe teknologjive të reja, që mund të ulin ndotjen dhe të rrisin eficiencën energjetike.
✅ Forcimi i politikave të planifikimit urban, për të shmangur mbingarkesën dhe për të krijuar qytete më të jetueshme.
✅ Reduktimi i informalitetit në sektorin e ndërtimit, duke forcuar rregullat dhe proceset e legalizimit.
✅ Zhvillimi i një strategjie të balancuar për investimet në ndërtim, duke orientuar fondet edhe drejt zonave më pak të zhvilluara.

“Shqipëria në ndërtim: Problemet dhe perspektivat e zhvillimit të qëndrueshëm 1995-2024” është një analizë thelbësore për të kuptuar zhvillimet dhe sfidat e një prej sektorëve më të rëndësishëm të ekonomisë shqiptare. Ky studim u drejtohet ekspertëve të ndërtimit, politikëbërësve, qytetarëve dhe aktivistëve mjedisorë që dëshirojnë të angazhohen në krijimin e një të ardhmeje më të qëndrueshme për Shqipërinë.
Studimi është i disponueshëm për publikun dhe profesionistët e interesuar në platformën online të ALTAX për konsultim të mëtejshëm.