Kush është performuesi më i mirë ekonomik në Ballkanin Perëndimor?

Në vitet e fundit, Serbia duket të jetë një nga performuesit më të fortë ekonomikë në Ballkanin Perëndimor. Ajo është udhëheqëse për sa i përket rritjes së parashikuar, me ekonominë që pritet të zgjerohet me rreth 3.5% në vitin 2025. Kjo rritje mbështetet nga baza e larmishme industriale e Serbisë, investimet e forta në infrastrukturë dhe investimet e konsiderueshme të huaja direkte (IHD).

Megjithatë, edhe vende të tjera si Shqipëria dhe Kosova po tregojnë performancë premtuese. Shqipëria, për shembull, ka përjetuar rritje solide për shkak të sektorit të saj të turizmit dhe përmirësimeve të infrastrukturës. Në përgjithësi, ndërsa Serbia dallohet në performancën ekonomike, trajektorja e rritjes së rajonit është përgjithësisht pozitive, megjithëse e pabarabartë në vende të ndryshme.

Ekonomitë kryesore në Ballkanin Perëndimor përgjithësisht konsiderohen të jenë Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, bazuar në normat e tyre të rritjes, diversifikimin industrial dhe investimet e huaja.

1. Serbia shquhet si ekonomia më e madhe në rajon, pasi ka bërë hapa të rëndësishëm në zbatimin e objektivave buxhetore në vitet e fundit, veçanërisht në aspektin e qëndrueshmërisë ekonomike dhe efikasitetit. Ajo ka treguar rritje të qëndrueshme ekonomike, e nxitur nga performanca e fuqishme industriale, investimet e huaja direkte të rëndësishme (IHD) dhe projektet e infrastrukturës. Rritja e PBB-së së vendit parashikohet të vazhdojë në rreth 3.5% në vitin 2025.

2. Ekonomia e Shqipërisë ka pasur një performancë të fortë, veçanërisht në sektorët e turizmit dhe energjisë. Rritja e PBB-së së vendit është nxitur nga investimet në infrastrukturë, një sektor në rritje i shërbimeve dhe një numër në rritje i investimeve të huaja. Kjo trajektore pozitive pritet të vazhdojë edhe në vitet në vijim.

3. Maqedonia e Veriut po shfaqet gjithashtu si një lojtar i rëndësishëm në rajon, me rritje të fortë në prodhim, industri të orientuara nga eksporti dhe shërbime. Përpjekjet e saj për të përmirësuar infrastrukturën dhe për të tërhequr investime janë thelbësore për zgjerimin e saj ekonomik.

4. Mali i Zi ka qenë performuesi i spikatur ekonomik në Ballkanin Perëndimor kohët e fundit, duke arritur rritjen më të lartë të PBB-së në rajon në vitin 2023, me një normë rritjeje prej 6.4% krahasuar me një vit më parë. Kjo rritje mbresëlënëse thekson performancën e fortë ekonomike të Malit të Zi mes sfidave me të cilat përballet rajoni. Mali i Zi, gjithashtu, ka punuar drejt përmirësimit të qeverisjes dhe mjedisit të biznesit përmes reformave buxhetore, si krijimi i Sekretariatit për Këshillin e Konkurrueshmërisë, i cili kontribuoi drejtpërdrejt në përmirësimin e proceseve si regjistrimi i biznesit.
5. Performanca ekonomike e Kosovës ka qenë mjaft premtuese. Në vitin 2024, rritja e PBB-së së Kosovës pritet të përshpejtohet në 3.7%, e mbështetur nga stabilizimi i vazhdueshëm i çmimeve ndërkombëtare dhe rritja e investimeve. Vendi ka treguar elasticitet pavarësisht sfidave të jashtme, me konsum të fortë dhe performancë të fortë fiskale2.
6. Bosnja dhe Hercegovina, nga ana tjetër, është përballur me disa sfida ekonomike. Norma e rritjes së PBB-së së vendit parashikohet të jetë rreth 1.0% në vitin 2024, duke supozuar një dobësim, por jo zhdukje të plotë të goditjeve ekzistuese inflacioniste. Pavarësisht këtyre sfidave, Bosnja dhe Hercegovina po bën progres gradual në fusha të ndryshme të politikave për të forcuar konkurrencën e saj ekonomike4.

Kështu, ndërsa Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut udhëheqin rajonin në performancën ekonomike, rajoni i përgjithshëm po rritet, me secilin vend që punon për të përmirësuar konkurrencën dhe integrimin e tij me Bashkimin Evropian.

Megjithatë, kur vlerësohet efektiviteti i përgjithshëm dhe qëndrueshmëria afatgjatë e politikave buxhetore, vërehet fokusi i Kosovës në rimëkëmbjen ekonomike dhe dixhitalizimin, ndërkohë që vende si Mali i Zi kanë demonstruar përparim në reformat e biznesit dhe qeverisjen. Të dy vendet ende përballen me sfida në lidhje me të ardhurat për frymë dhe konvergjencë më të gjerë ekonomike me standardet e BE-së.