Disa vërejtje për udhëzimin e ri për tatimin mbi shitjen e pasurisë së paluajtshme

Nga leximi i udhëzimit të ri të tatimit mbi shitblerjen e pasurisë së paluajtshme, sipas ligjit të ri të tatimit mbi të ardhurat, vërehet se në disa pjesë që na duken me vend për ti përfshirë për diskutim janë edhe rastet sipas pikave të mëposhtme:

Së pari, në piken 2.1. të udhëzimit[1], paragrafi i dytë përmendet se “prej çmimeve të referencës, do t’i zbritet 1% e vlerës për çdo vit të plotë shtesë përdorimi, duke filluar nga data e fitimit të titullit të pronësisë për herë të parë.”

Vërejtje. Në këtë rast që përmendet tek udhëzimi, përfitimi i uljes së vlerës sipas amortizimit 1% është i kushtëzuar dhe nuk përfitohet i plotë sipas vitit të vënies në përdorim, pasi pjesa e banesave apo apartamenteve, shtëpive etj. nëse nuk kanë marre titullin e pronësisë nuk u njihet vlera e zbritur e ndërtimit sipas moshës së tij, por sipas dokumentit që provon pronësinë. Ndërkohë, në raste të caktuara ligjvënësi (taksa e pasurisë), pra qeveria duke synuar të përfitojë më shumë të hyra për buxhetin i ka tatuar individët dhe familjet edhe për rastet kur e kanë në përdorim pasurinë e paluajtshme.

Së dyti, në pikën 2.1.1. të Udhëzimit përmendet se “Në rastet e shitjes së ndërtesave (përjashtuar apartamentet dhe ndërtimet e përfituara me legalizim) me koeficient amortizimi mbi 50%, vlera e shitjes së pasurisë së paluajtshme për efekt të tatimit do të përcaktohet nga persona të licencuar për vlerësimin e pasurive të paluajtshme, dhe do të merren parasysh nga ASHK-ja vetëm një herë (për një transaksion të realizuar).”

Vërejtje. Së pari, koeficienti i amortizimit me 50% nuk ka asnjë referencë në tekstin e udhëzimit, se për cilat ndërtesa ka lidhje, përveç se jepet në formën e shembullit, për të sqaruar pikën 3.2 të Udhëzimit. Së dyti, përjashtimi i apartamenteve dhe ndërtimeve të përfituara me legalizim nuk gjen asnjë jutsifikim ligjor, apo arsye tjetër, përveç se krijon mendimin se ngushton bazën e përfituesve. Së treti, fjalia që përmend se “Në rastet kur vlera e ndërtesës e vlerësuar nga një ekspert vlerësues i licencuar është më e vogël se gjysma e vlerës e përcaktuar sipas çmimeve referuese, për efekt të vlerës në shitje të pasurisë, merret në konsideratë vlera e përcaktuar nga eksperti vlerësues i licencuar.” krijon një handikap në lidhje me trajtimin e rasteve të tjera që nuk përfshihen në këtë kategori, duke lënë hapësirë për të mos u zbatuar drejtësia tatimore.

Natyrisht, që rastet shembuj të përfshirë në Udhëzim duhet të shtohen në një shtojcë më të plotë në të ardhmen, pasi nuk përfshijnë një pjesë të madhe të rasteve të shitjes apo kryerjes se mënyrave të ndryshme të transaksioneve lidhur me tjetërsimin e pronësisë së pasurisë së paluajtshme.

Ne mendojmë se ka ardhur koha që tatimi mbi të ardhurat duhet të ketë një Komentar më vete, pasi është tatimi që ka dinamikat dhe bazën më të madhe të rasteve të sistemit tatimor, si: tatimin e punës, tatimin mbi investimet, tatimin mbi kapitalin dhe është shumë herë më kompleks se sa TVSH apo taksa dhe tatime të tjera.

[1] https://qbz.gov.al/eli/udhezim/2023/12/29/34/df410349-38dd-4c74-9543-5e35a860e992