Buxhetet e vitit 2025 të vendeve të Ballkanit Perëndimor

Buxhetet e vitit 2025 për Ballkanin Perëndimor janë formuar nga nevoja për konsolidim fiskal, përmirësim të efikasitetit të shpenzimeve publike dhe përafrim me standardet e BE-së, me vëmendje të veçantë ndaj sektorëve të mbrojtjes, infrastrukturës dhe energjisë. Këto përpjekje kanë për qëllim adresimin e sfidave të së kaluarës dhe sigurimin e integrimit të suksesshëm në BE.

Më poshtë janë detajet kryesore për secilin sektor të secilit nga vendet e BP6 duke i renditur sipas madhësisë së buxhetit.

Buxheti i Serbisë për vitin 2025, i prezantuar nga Ministria e Financave, cakton gjithsej 2,660.2 miliardë dinarë në shpenzime, me një pjesë të konsiderueshme të drejtuar drejt rritjes ekonomike, pagave të sektorit publik, mbrojtjes, infrastrukturës dhe mirëqenies sociale. Këtu janë alokimet dhe prioritetet kryesore nga ministria, së bashku me sfidat dhe kritikat me të cilat përballet qeveria

Alokimet kryesore buxhetore

Pagat e Sektorit Publik

8% për të gjithë punonjësit e sektorit publik, me një rritje prej 11% për sektorin e arsimit. Edhe paga minimale do të rritet me 13.7%.

Ndërsa rritjet e pagave shihen si pozitive për punonjësit publikë, kritikët argumentojnë se kjo mund të ndikojë shtesë në buxhet, veçanërisht në kontekstin e borxhit publik dhe shqetësimeve të efikasitetit.

Buxheti i Mbrojtjes

Burime të konsiderueshme janë ndarë për modernizimin e ushtrisë së Serbisë, me fokus në përmirësimin e pajisjeve dhe forcimin e sektorit të mbrojtjes për t’u përafruar me standardet e NATO-s. Ky është një prioritet kyç, veçanërisht duke pasur parasysh jostabilitetin gjeopolitik rajonal.

Buxheti i mbrojtjes, megjithëse i rëndësishëm për stabilitetin rajonal, i shmang burimet nga nevojat urgjente të brendshme si shëndetësia dhe arsimi.

Investime në infrastrukturë

Shuma të mëdha i dedikohen ndërtimit të rrugëve, veçanërisht autostradave me shpejtësi të lartë dhe infrastrukturës energjetike, duke reflektuar përpjekjet e qeverisë për të modernizuar ekonominë.

Fokusi në projektet e mëdha të infrastrukturës, si autostrada, ka çuar në shqetësime për rritjen e borxhit publik të Serbisë, i cili parashikohet të mbetet nën kontroll, por mbetet një sfidë afatgjatë.

Rritja e pensioneve

Rritja e pensioneve është një tipar qendror i buxhetit, me synim ngritjen e pensionit mesatar nga 390 në 436 euro. Dispozitat e mirëqenies sociale do të kenë gjithashtu rritje për të mbështetur grupet e cenueshme.

Sektori i Shëndetësisë

Financimi është ndarë për përmirësimin e objekteve të kujdesit shëndetësor, të cilat në të kaluarën kanë qenë të pafinancuara.

Kritikët e shpenzimeve të mirëqenies sociale nxjerrin në pah joefikasitetin në shpërndarje dhe nevojën për ndihmë më të synuar për të siguruar që personat më të cenueshëm të përfitojnë më së shumti.

Investimet në bujqësi

Alokimi më i madh i buxhetit ndonjëherë për bujqësinë—149.5 miliardë dinarë—reflekton shtytjen e Serbisë për të rritur sigurinë ushqimore dhe zhvillimin rural.

Ndërsa investimet në bujqësi shihen si të nevojshme, shqetësimet mbeten për shpërndarjen e fondeve dhe potencialin për keqpërdorim ose joefikasitet në projektet e zhvillimit rural.

Shpenzimet për arsimin

Buxheti thekson reformat në arsim, duke përfshirë rritje të konsiderueshme të pagave për mësuesit.

Ekziston një debat i vazhdueshëm për efektivitetin e reformave arsimore, me kritikët që tregojnë nevojën për përmirësime strukturore dhe shpërndarje më të mirë të burimeve për të siguruar arsim cilësor

Sektori i Energjisë

Një pjesë e buxhetit drejtohet drejt modernizimit të sektorit të energjisë, veçanërisht investimeve në energjinë e rinovueshme.

Mbështetja në subvencionet e energjisë për familjet është kritikuar për joefikasitetin dhe barrën fiskale afatgjatë. Ekziston nevoja për një qasje më të qëndrueshme ndaj çmimit të energjisë

Sfidat kryesore

Borxhi publik

Borxhi publik i Serbisë, ndonëse më i ulët se disa vende evropiane, mbetet një shqetësim, veçanërisht pasi projektet e mëdha të infrastrukturës vazhdojnë të financohen përmes borxhit. Raporti i borxhit ndaj PBB-së së Serbisë qëndron në 46.5%, shumë nën mesataren e Eurozonës prej 88.1%, por qëndrueshmëria e këtij borxhi do të ketë nevojë për menaxhim të vazhdueshëm

Efiçenca fiskale

Ndërsa buxheti përfshin rritje të konsiderueshme të pagave dhe dispozita të mirëqenies sociale, ka kritika për efikasitetin e shpenzimeve publike. Një pjesë e konsiderueshme e buxhetit vazhdon të ndahet për pagat dhe subvencionet publike, të cilat mund të kufizojnë fondet e disponueshme për investime afatgjata në infrastrukturë dhe inovacion.

Tensionet gjeopolitike

Mbrojtja dhe politika e jashtme e Serbisë, përfshirë marrëdhëniet e saj me Rusinë dhe BE-në, janë komplekse. Disa kritikë argumentojnë se ndarja për modernizimin e mbrojtjes mund të nxitet nga motive politike, duke çuar potencialisht në një mbështetje më të madhe në partneritetet e huaja.

Në përmbledhje, ndërsa buxheti i Serbisë për vitin 2025 vendos objektiva ambicioze për rritjen ekonomike dhe modernizimin, ajo përballet me sfida të rëndësishme që lidhen me menaxhimin e borxhit, efikasitetin e shpenzimeve dhe presionet gjeopolitike. Ndarja për mbrojtjen, ndonëse e nevojshme për sigurinë kombëtare, ngre shqetësime për prioritizimin e shpenzimeve ushtarake mbi nevojat më imediate të brendshme si arsimi dhe kujdesi shëndetësor.

Buxheti kombëtar i Shqipërisë për vitin 2025 është miratuar në 822.7 miliardë lekë, duke reflektuar shtytjen e qeverisë për investime të konsiderueshme në sektorë kyç. Ky buxhet, më shumë se dyfishi i asaj që shpenzoi qeveria në vitin 2013, synon të stimulojë rritjen ekonomike, të adresojë nevojat e infrastrukturës dhe të përmirësojë shërbimet sociale.

Alokimet kryesore

Ministria e Shëndetësisë

Shuma prej 80.7 miliardë lekë është ndarë për shëndetësinë, si pjesa më e madhe e buxhetit. Kjo do të mbështesë përmirësimet në objektet e kujdesit shëndetësor, ofrimin e shërbimeve thelbësore mjekësore dhe rritje të konsiderueshme të pagave për mjekët dhe infermierët. Qëllimi është përmirësimi i cilësisë dhe aksesit të kujdesit shëndetësor

Ministria e Infrastrukturës

74 miliardë lekë janë parashikuar për infrastrukturën, me investime të mëdha në projekte rrugore si rruga Milot-Morinë dhe rruga Orikum-Dukat. Ky financim është thelbësor për rritjen e lidhjes dhe nxitjen e zhvillimit rajonal

Ministria e Arsimit

Sektori i arsimit merr 62 miliardë lekë, një rritje nga vitet e mëparshme, për të adresuar klasat e mbipopulluara, për të përmirësuar cilësinë e arsimit dhe për të reduktuar pabarazitë në aksesin në arsim.

Ministria e Mbrojtjes

Buxheti i mbrojtjes është rritur në përputhje me fokusin e qeverisë në përmirësimin e sigurisë kombëtare dhe përmbushjen e standardeve të NATO-s

Mirëqenia Sociale

Qeveria ka alokuar gjithashtu fonde për pensionet dhe transfertat sociale, por kritikët argumentojnë se këto dispozita janë të pamjaftueshme, veçanërisht në dritën e inflacionit dhe rritjes së kostove të jetesës

Sfidat dhe kritikat

Borxhi Publik dhe Qëndrueshmëria

Opozita ka shprehur shqetësime se plani ambicioz i shpenzimeve të buxhetit mund të përkeqësojë borxhin publik të Shqipërisë, i cili mund të rritet më tej nëse projektet në shkallë të gjerë dhe pagat e larta të sektorit publik nuk përputhen me gjenerimin efikas të të ardhurave.

Efikasiteti i shpenzimeve

Kritikët argumentojnë se fokusi në infrastrukturë mund t’i japë përparësi zhvillimit afatgjatë mbi nevojat imediate të mirëqenies sociale. Pavarësisht investimeve të konsiderueshme në rrugë dhe energji, janë ngritur pyetje në lidhje me transparencën e partneriteteve publike-private (PPP) dhe nëse këto projekte japin vlerë për para.

Pabarazia sociale

Ndërsa burime të konsiderueshme janë ndarë për kujdesin shëndetësor dhe arsimin, ka kritika se qeveria nuk ka bërë mjaftueshëm për të trajtuar pabarazitë sociale në rritje, veçanërisht në lidhje me rritjen e pensioneve dhe mbështetjen e synuar për grupet e cenueshme.

Në përmbledhje, buxheti i Shqipërisë për vitin 2025 pasqyron objektiva ambicioze zhvillimi, me fokus të fortë në infrastrukturë, kujdes shëndetësor dhe arsim. Megjithatë, qëndrueshmëria e këtyre vendimeve për shpenzime, efikasiteti i projekteve në shkallë të gjerë dhe përshtatshmëria e dispozitave të mirëqenies sociale mbeten çështje kontestuese.

Buxheti i Kosovës për vitin 2025 është përcaktuar në 3.6 miliardë euro, duke reflektuar një rritje prej afro 9% krahasuar me vitin 2024, me synimin për të nxitur rritjen ekonomike, krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimin e kushteve të jetesës për familjet. Buxheti përqendrohet në investimet strategjike në sektorë kyç, me fokus në infrastrukturë, mbrojtje, paga në sektorin publik dhe shërbimet sociale.

Alokimet kryesore

Pagat e Sektorit Publik

916.5 milionë euro të ndara për pagat e sektorit publik, duke përfshirë rritje të konsiderueshme për t’u përshtatur me rritjen dhe inflacionin e Kosovës.

Qeveria ka parashikuar një rritje të pagave për punonjësit publikë, duke synuar të rrisë pagat në 48.5% më të larta se nivelet e vitit 2019.

Kujdesi shëndetësor

105 milionë euro për sektorin e kujdesit shëndetësor, që synon kryesisht ofrimin e medikamenteve thelbësore, materialeve konsumuese dhe përmirësimin e shërbimeve të kujdesit shëndetësor

Infrastruktura

930 milionë euro të alokuara për infrastrukturën, duke mbuluar projekte thelbësore si hekurudhat, rrugët rajonale dhe sistemet e furnizimit me ujë, të cilat janë kritike për zhvillimin ekonomik.

Mbrojtja

Buxheti i mbrojtjes i Kosovës do të arrijë në 208 milionë euro, afërsisht 2% e PBB-së, në përputhje me standardet e NATO-s. Kjo përfshin financimin për pajisje dhe furnizime ushtarake

Shërbimet arsimore dhe sociale

Rritja e financimit për arsimin dhe shërbimet sociale është përfshirë gjithashtu, megjithëse shifrat specifike për këta sektorë nuk ishin të detajuara në burimet në dispozicion.

Sfidat dhe kritikat

Mbështetje e pamjaftueshme për qytetarët

Partitë opozitare, duke përfshirë Lidhjen Demokratike të Kosovës (LDK) dhe Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), e kanë kritikuar buxhetin si të pamjaftueshëm për të adresuar tendosjet e menjëhershme financiare në popullatën e Kosovës. Ata argumentojnë se nuk bën mjaftueshëm për të trajtuar çështje si kostot e larta të jetesës ose për të siguruar rritje të konsiderueshme të pensioneve.

Fokusi afatshkurtër kundrejt afatgjatë

Disa figura të opozitës argumentojnë se buxheti është tepër i përqendruar në projekte afatgjata të infrastrukturës dhe mbrojtjes, të cilat mund të mos adresojnë nevojat urgjente të mirëqenies sociale. Thirrjet për më shumë fonde për shëndetin, arsimin dhe përfitimet sociale kanë qenë të dukshme

Ndërsa buxheti i Kosovës për vitin 2025 synon të nxisë rritje të qëndrueshme dhe krijimin e vendeve të punës përmes investimeve në sektorët kyç si infrastruktura dhe mbrojtja, ajo është përballur me kritika për mos adresimin e sfidave të menjëhershme ekonomike me të cilat përballen qytetarët. Përqendrimi i buxhetit në projektet afatgjata, edhe pse thelbësor, mund të mos i plotësojë nevojat urgjente të popullsisë së Kosovës në afat të shkurtër.

Projekt-buxheti i Maqedonisë së Veriut për vitin 2025 është caktuar në 4.6 miliardë euro (~ 283 miliardë denarë), me qëllimin e qeverisë që të adresojë sfidat kritike ekonomike, të investojë në infrastrukturë dhe të përmirësojë shërbimet sociale, pavarësisht nga një deficit fiskal i parashikuar prej 4% të PBB-së. ekuivalente me 41.3 miliardë denarë). Ky buxhet reflekton një fokus si në konsolidimin fiskal ashtu edhe në stimulimin e rritjes në kontekstin e presioneve ekonomike rajonale.

Alokimet kryesore

Pagat e Sektorit Publik

Një pjesë e konsiderueshme e buxhetit ndahet për pagat e sektorit publik, edhe pse shifra specifike nuk ishin të detajuara në burime. Ka rregullime të vazhdueshme të pagave publike në përputhje me inflacionin për të ruajtur kënaqësinë e punonjësve publikë dhe ofrimin e shërbimeve

Kujdesi shëndetësor

Qeveria ka ndarë fonde të konsiderueshme për përmirësimin e kujdesit shëndetësor, duke synuar zgjerimin e aksesit në shërbimet bazë shëndetësore dhe mbështetjen e investimeve në infrastrukturën mjekësore. Shpenzimet për shëndetësinë mbeten prioritet, por shifrat specifike nuk janë theksuar qartë

Infrastruktura

Një pjesë të madhe marrin projektet e infrastrukturës, veçanërisht në transport (hekurudha, rrugë), energji (burimet e rinovueshme) dhe sistemet e furnizimit me ujë. Kjo është pjesë e qëllimit të Maqedonisë së Veriut për të modernizuar infrastrukturën e saj për të lehtësuar rritjen ekonomike

Mbrojtja

Buxheti i mbrojtjes i Maqedonisë së Veriut do të vazhdojë të përmbushë kërkesat e NATO-s, duke mbajtur 180 milionë euro për qëllime të mbrojtjes, në përputhje me objektivin prej 2% të PBB-së për shpenzimet ushtarake.

Mirëqenia Sociale

Buxheti përfshin investime që synojnë përmirësimin e përfitimeve sociale, por kritikët kanë vënë në dukje se zbutja e varfërisë dhe papunësia mbeten çështje të vazhdueshme, me fonde të kufizuara të drejtuara drejt rrjeteve më të fuqishme të sigurisë sociale.

Sfidat dhe kritikat

Menaxhimi i deficitit dhe borxhit

Një deficit prej 4% i PBB-së ka ngjallur shqetësime për qëndrueshmërinë afatgjatë fiskale. Kritikët argumentojnë se ndërsa buxheti synon rritjen ekonomike, deficiti mund të çojë në rritjen e borxhit publik, duke i bërë buxhetet e ardhshme më të kufizuara.

Qëndrueshmëria e rritjes së pagave

Rritja e pagave në sektorin publik shihet si e nevojshme për stabilitetin social, por mund të mos jetë e qëndrueshme në afat të gjatë, veçanërisht me deficitin buxhetor të vazhdueshëm.

Fokusi i kufizuar në lehtësimin e menjëhershëm ekonomik

Kritikët theksojnë se ndërkohë që projektet e infrastrukturës janë thelbësore për rritjen e ardhshme, buxheti nuk adreson mjaftueshëm sfidat e menjëhershme ekonomike si papunësia e lartë dhe inflacioni, veçanërisht në sektorin e mirëqenies sociale.

Buxheti i Maqedonisë së Veriut për vitin 2025 pasqyron angazhimin e qeverisë si për rritjen ashtu edhe për stabilitetin fiskal, por ajo përballet me sfida të rëndësishme. Deficiti fiskal i parashikuar dhe rreziqet afatgjata të borxhit janë shqetësimet kryesore dhe fokusi në infrastrukturë dhe mbrojtje mund të errësojë nevojat imediate të mirëqenies sociale dhe reduktimit të papunësisë. Kritikët argumentojnë për një qasje më të ekuilibruar për adresimin e çështjeve urgjente të brendshme së bashku me planifikimin afatgjatë

Buxheti i Bosnje dhe Hercegovinës (BiH) për vitin 2025 është strukturuar për të adresuar nevojat e brendshme dhe detyrimet ndërkombëtare, me një theks të fortë në reformat dhe bashkëpunimin e jashtëm. Megjithatë, struktura komplekse politike e vendit, me njësi të tilla si Federata e BiH dhe Republika Srpska, krijon sfida në koordinimin dhe shpërndarjen buxhetore.

Për vitin 2024, buxheti i Bosnjës për institucionet shtetërore u vlerësua në rreth 1.35 miliardë BAM. Këtu përfshihen të ardhurat nga taksat indirekte, të parashikuara në 865 milionë BAM, ndërsa pjesa tjetër ndahet nga të ardhurat vendore. Buxheti përfshin një spektër të gjerë ministrish, me fokus kyç në mbrojtjen, drejtësinë, punët e brendshme dhe reformat në lidhje me integrimin në BE. Sfidat në financim kanë çuar në vonesa në miratimin e buxhetit, pjesërisht për shkak të mosmarrëveshjeve politike dhe mosmarrëveshjeve midis subjekteve të vendit (Federata e Bosnje-Hercegovinës dhe Republika Srpska) mbi shpërndarjen e fondeve.

Buxheti i përgjithshëm Buxheti i vitit 2025 i BiH pritet të pasqyrojë madhësinë e vitit të kaluar, rreth 1.36 miliardë BAM, me një pjesë të konsiderueshme të alokuar për shërbimin e borxhit të jashtëm dhe reformat thelbësore

Alokimet kryesore

Mbrojtja

Një pjesë e konsiderueshme e buxhetit shkon për Ministrinë e Mbrojtjes, në përputhje me angazhimet e Partneritetit për Paqe të NATO-s të BiH. Ndarja e saktë për mbrojtjen duhet ende të konfirmohet, por historikisht, ajo përbën një pjesë të konsiderueshme të buxhetit të BiH.

Integrimi Evropian dhe Reformat Fonde të konsiderueshme janë drejtuar drejt integrimit në Bashkimin Evropian, duke përfshirë përmbushjen e detyrimeve nga Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit (MSA). Këto ndarje synojnë të thjeshtojnë përafrimin e BiH me standardet e BE-së

Sektorët social

Investimet në shëndetësi, arsim dhe mirëqenie sociale janë kritike, edhe pse të pamjaftueshme në raport me kërkesat. Buxheti i Federatës ka prioritet reformat e kujdesit shëndetësor dhe përpjekjet për uljen e varfërisë

Shërbimi i borxhit

Shërbimi i borxhit të jashtëm është një zë kryesor buxhetor, që arrin në burime të konsiderueshme, me strukturën e borxhit të BiH në rritje nën presionin e angazhimeve ndërkombëtare.

Sfidat

Paqëndrueshmëria politike

Procesi i buxhetit përballet me vonesa, shpesh për shkak të mosmarrëveshjeve politike, veçanërisht në lidhje me shpërndarjen e fondeve ndërmjet subjekteve, të cilat mund të çojnë në rregullime të minutës së fundit dhe pasiguri fiskale.

Korrupsioni

Mungesa e shpërndarjes transparente, veçanërisht në infrastrukturën e madhe dhe projektet e shfrytëzimit të fondeve të BE-së, mbetet një shqetësim kritik për komunitetin ndërkombëtar dhe vëzhguesit vendas.

Rritja ekonomike

Pavarësisht reformave, ekonomia e Bosnjës vazhdon të përballet me stagnim, me normat e papunësisë që mbeten të larta. Buxheti nuk adreson mjaftueshëm diversifikimin ekonomik afatgjatë

Shpërndarja e paqëndrueshme e fondeve Dështimi për të harmonizuar shpërndarjen e fondeve me nevojat në të gjithë vendin, veçanërisht midis subjekteve, mund të përkeqësojë pabarazitë rajonale

Mbështetja e borxhit

Mbështetja e madhe në borxh për të financuar operacionet e qeverisë rrezikon të vendosë tendosje afatgjatë në financat e vendit, veçanërisht kur shërbimi i borxhit të jashtëm rritet.

Ky buxhet nënvizon nevojën urgjente për konsensus politik dhe reforma më të forta ekonomike për të siguruar që Bosnja dhe Hercegovina të mund t’i afrohet objektivave të saj të integrimit evropian duke adresuar sfidat e brendshme ekonomike.

Për shifra më të detajuara dhe një analizë të buxhetit 2025, procesi dhe alokimet përfundimtare do të bëhen më të qarta pasi buxheti të miratohet zyrtarisht.

Buxheti i Malit të Zi për vitin 2025 është i përqendruar rreth investimeve strategjike në infrastrukturë, shëndetësi dhe arsim, por ai gjithashtu përballet me sfida të konsiderueshme ekonomike dhe fiskale. Buxheti i përgjithshëm është vendosur në 2.2 miliardë euro, me fokus të fortë në projektet kapitale dhe shërbimet publike thelbësore.

Alokimet kryesore

Infrastruktura

Buxheti kapital është dukshëm i lartë në 280 milionë euro, me investime të mëdha të alokuara për projekte infrastrukturore si autostrada Bar-Boljare, përmirësimet e rrugëve dhe zhvillimin e rrjeteve të transportit. Ky fokus përputhet me qëllimin e qeverisë për të rritur lidhjen brenda Malit të Zi dhe për të nxitur ekonominë e tij nëpërmjet turizmit dhe tregtisë

Mbrojtja dhe siguria

Shpenzimet e mbrojtjes mbeten një prioritet për shkak të anëtarësimit të Malit të Zi në NATO. Shifrat specifike nuk janë të detajuara, por buxheti i mbrojtjes është i fokusuar në përmbushjen e kërkesave të NATO-s dhe forcimin e sigurisë rajonale

Kujdesi shëndetësor

Kujdesi shëndetësor është një tjetër fushë e rëndësishme e fokusit, me investime në ndërtimin e spitaleve dhe qendrave mjekësore në të gjithë vendin. Qeveria planifikon të ndajë fonde për ndërtimin e spitaleve të reja në Bijelo Polje dhe Pljevlja, si dhe një qendër të avancuar PET-CT dhe qendra klinike universitare.

Arsimi

Investime të konsiderueshme po bëhen në infrastrukturën arsimore, veçanërisht në përmirësimin e shkollave dhe universiteteve. Kjo përfshin zgjerimin e kapaciteteve dhe modernizimin e objekteve për të përmirësuar cilësinë e arsimit dhe për të adresuar pabarazitë rajonale

Mirëqenia Sociale

Alokimet për mirëqenien sociale fokusohen në reformat e pensioneve dhe përmirësimin e rrjetit të sigurisë sociale. Qeveria synon të forcojë programet e reduktimit të varfërisë, megjithëse disa kritikë argumentojnë se këto programe mbeten të pafinancuara në krahasim me nevojat e popullatave të cenueshme.

Sfidat dhe kritikat

Borxhi publik dhe qëndrueshmëria fiskale

Mali i Zi përballet me presione fiskale në rritje, me borxhin publik që pritet të kalojë 60% të PBB-së deri në vitin 2026. Detyrimet e vendit për shlyerjen e borxhit janë vendosur të përshkallëzohen, me ripagime të konsiderueshme që do të priten në vitin 2025. Kjo e ngarkon hapësirën fiskale dhe ngre shqetësime për qëndrueshmërinë afatgjatë ,

Shpenzime të larta publike

Shpenzimet e larta publike, veçanërisht për projektet e infrastrukturës, megjithëse të nevojshme për rritje, janë një sfidë e rëndësishme. Kritikët argumentojnë se qeveria duhet t’i japë përparësi konsolidimit fiskal për të shmangur mbështetjen e tepruar në financimin e jashtëm dhe për të menaxhuar nivelet e borxhit.

Ngadalësimi ekonomik

Megjithëse vendi pa një rritje ekonomike të nxitur nga turizmi dhe konsumi në 2023, parashikimet sugjerojnë një ngadalësim midis 2024-2026. Rënia e rritjes së turizmit dhe rritja e mundshme e importeve mund të kufizojë rritjen e PBB-së, duke sfiduar aftësinë e qeverisë për të ruajtur stabilitetin fiskal.

Ndërmarrjet Shtetërore (NSH)

Menaxhimi i ndërmarrjeve shtetërore mbetet një çështje kritike, me shumë NSH që vazhdojnë të rëndojnë buxhetin kombëtar. Kritikët argumentojnë se përmirësimi i qeverisjes dhe efikasitetit të këtyre ndërmarrjeve është thelbësor për reduktimin e ndikimit të tyre fiskal.

Për shifra më të detajuara dhe një analizë të buxhetit 2025, procesi dhe alokimet përfundimtare do të bëhen më të qarta pasi buxheti të miratohet zyrtarisht.

Buxheti i Malit të Zi për vitin 2025 nënvizon angazhimin e tij për zhvillimin e infrastrukturës dhe shërbimet publike thelbësore, por ai gjithashtu përballet me sfida të rëndësishme që lidhen me menaxhimin e borxhit, ngadalësimin e rritjes ekonomike dhe shpenzimet publike. Suksesi i këtij buxheti do të varet nga aftësia e qeverisë për të menaxhuar disiplinën fiskale, për të reduktuar varësinë nga borxhi dhe për të siguruar zbatimin efikas të projekteve të saj ambicioze kapitale. Për më tepër, adresimi i çështjeve të qeverisjes në ndërmarrjet shtetërore do të jetë kritik për shëndetin dhe qëndrueshmërinë afatgjatë fiskale.