Automjetet në shënjestër për borxhet tatimore: Marrëveshja Tatime-Transport vendos masa të reja sigurimi

Një marrëveshje e re ndërinstitucionale mes Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve (DPT) dhe Drejtorisë së Përgjithshme të Shërbimeve të Transportit Rrugor (DPSHTRR) ka hyrë në fuqi me qëllim forcimin e disiplinës fiskale dhe përmirësimin e mbledhjes së detyrimeve tatimore në Shqipëri. Sipas saj, do të ndalohet përdorimi i automjeteve të regjistruara në emër të tatimpaguesve që kanë detyrime tatimore të papaguara.

Kjo masë bazohet në nenin 89 të Ligjit nr. 9920, datë 19.05.2008 “Për procedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë”, i cili i jep administratës tatimore të drejtën për të vendosur barrë siguruese apo hipotekore mbi pasuritë e tatimpaguesit nëse ky i fundit nuk shlyen detyrimet në afatin ligjor. Masa e sigurimit vendoset me shkrim nga drejtuesi i njësisë për mbledhjen e borxheve dhe zbatohet sipas udhëzimeve të ministrit përgjegjës për financat.

Për herë të parë, marrëveshja e re e zbaton këtë dispozitë mbi një kategori specifike pasurie – automjetet. Këto, për shumë tatimpagues, përfaqësojnë mjete thelbësore për aktivitetin ekonomik të përditshëm dhe, si të tilla, konsiderohen mjete efektive presioni për nxitjen e pagesës së detyrimeve.

Nga perspektiva ligjore, masa është e lejuar në kuadër të kompetencave të administratës tatimore, por ajo duhet të shoqërohet me respektimin e disa parimeve procedurale themelore, përfshirë:

• Njoftimin paraprak të tatimpaguesit për borxhin dhe masën që do të merret
• Të drejtën për ankim administrativ apo gjyqësor
• Proporcionalitetin midis vlerës së borxhit dhe pasurisë së bllokuar
• Vlerësimin e ndikimit ekonomik mbi veprimtarinë e tatimpaguesit

Megjithatë, zbatimi i kësaj mase është shoqëruar me shqetësime të theksuara për mungesën e transparencës. Marrëveshja nuk është publikuar në faqen zyrtare të DPT-së, duke krijuar paqartësi për kriteret e aplikimit, procedurat e ndjekura dhe mundësitë reale të tatimpaguesve për të ushtruar të drejtat e tyre ligjore. Kjo situatë ngre rrezikun e perceptimit të masës si selektive, arbitrare ose në kundërshtim me standardet e shtetit të së drejtës.

Nga ana tjetër, autoritetet fiskale e konsiderojnë masën si një mjet të ri për të nxitur pagesën e detyrimeve dhe për të rritur efikasitetin në mbledhjen e të ardhurave. Pritshmëritë janë që ndërhyrja mbi automjetet do të ketë efekt të menjëhershëm sidomos për subjektet që varen nga mjetet për shërbime apo logjistikë.

Megjithatë, suksesi i kësaj mase do të varet nga mënyra e zbatimit të saj: nëse do të zbatohet në përputhje me parimet e shtetit të së drejtës, duke garantuar një proces të drejtë për tatimpaguesit, apo nëse do të shndërrohet në një mekanizëm presioni që cenon sigurinë juridike dhe të drejtat ekonomike të individëve dhe bizneseve.