Ulja e çmimit të energjisë sipas arsyeve politike me ato ekonomike e sociale

Ulja e çmimit të energjisë elektrike me vendimin e datë 8 Janar 2025 mund të interpretohet si një vendim i motivuar nga arsye politike, ekonomike, ose një kombinim i të dyjave.

Së pari politikisht, në periudha afër zgjedhjeve, qeveritë shpesh marrin masa që perceptohen pozitivisht nga votuesit. Ulja e çmimit të energjisë, veçanërisht për konsumatorët familjarë, mund të jetë një mënyrë për të rritur popullaritetin e partisë në pushtet dhe për të fituar mbështetjen e shtresave të gjera të popullsisë.

Për qytetarët me të ardhura të ulëta dhe pensionistët, energjia elektrike përbën një pjesë të konsiderueshme të buxhetit familjar. Një ulje e çmimit shihet si një përpjekje për të adresuar nevojat e tyre dhe për të krijuar një perceptim të qeverisë si mbështetëse ndaj qytetarëve të thjeshtë.

Çmimet e energjisë kanë qenë një çështje shqetësuese për qytetarët në të kaluarën dhe sot. Një ulje mund të ndihmojë në shmangien e kritikave të ashpra apo shtimit të pakënaqësive ndaj qeverisë.

Qeveria duket se do ta përdorë këtë masë si një strategji për të shfryrë pakënaqësitë në një periudhë kur stabiliteti politik është i rëndësishëm. Ulja e çmimit së bashku me subvencionimin e pensioneve në Dhjetor dhe pranverën 2025, si dhe masa lokale si abonetë për pensionistët do të përbëjnë paketën sociale të kujdesit ndaj qytetarëve vulnerabël, në kushtet kur edhe ndikimi real financiar është i vogël. Kjo mund të ndihmojë në krijimin e një narrative pozitive për qeverinë, veçanërisht kur bëhet në periudha të rëndësishme politike.

Së dyti ekonomikisht, nëse furnizimi me energji elektrike është përmirësuar (p.sh., për shkak të reshjeve të bollshme që kanë rritur prodhimin hidroenergjetik), kjo ndikon si çdo vit të mire hidrik për të ulur kostot e prodhimit dhe nëse plotësohen edhe kushtet financiare mundet që të lejojë ndërmarrjen shtetërore të furnizimit me energji të reduktojë çmimet për konsumatorët në nevojë. Në fakt, këtë logjikë ekonomike e ndjek vetëm kur kompania është shtetërore dhe politika prevalon mbi financat.

Qeveria këtë fillim viti ka vendosur të mbrojë familjet me të ardhura të ulëta dhe shtresat e ndjeshme nga efektet e inflacionit dhe rritja e kostos së jetesës. Në këtë rast, ulja e çmimit mund të shihet si pjesë e një strategjie më të gjerë ekonomike për të përmirësuar mirëqenien e qytetarëve dhe për të ulur pabarazitë.

Ulja e çmimit të energjisë mund të nxisë konsumin, duke përfituar nga rritja e aktivitetit ekonomik në sektorë të ndryshëm. Kjo mund të jetë një strategji për të stimuluar ekonominë dhe për të përmirësuar konkurrueshmërinë e sektorëve që varen nga energjia.

Në shumicën e rasteve, vendimet për uljen e çmimit të energjisë nuk janë vetëm politike ose vetëm ekonomike. Ka raste kur qeveritë përdorin kushte ekonomike të favorshme për të justifikuar uljen e çmimeve, duke i prezantuar ato si përfitime për qytetarët, ndërsa në të njëjtën kohë synojnë të maksimizojnë përfitimet politike.

Periudha zgjedhore duket se i përshpejtoi vendime të tilla, ndërsa kushtet ekonomike (p.sh., ulja e kostos së prodhimit) duket se pjesërisht kanë krijuar hapësirë për to.

Por, nëse ulja e çmimit bëhet në mungesë të përmirësimeve ekonomike reale (p.sh., pa ulje të kostove të prodhimit, humbje financiare të trashëguara, borxhe të mëdha për tu mbledhur etj.), atëherë kjo është më e lidhur me arsye politike sesa ekonomike.

Uljes së çmimit të energjisë elektrike për familjarët në Shqipëri mund t’i japim disa arsye dhe argumente ekonomike, sociale dhe mjedisore. Ja disa prej tyre:

Shkaqet e uljes së çmimit të energjisë elektrike për familjarët, përtej arsyeve politike dhe në një këndvështrim më të gjerë duket se kanë synim edhe përballjen e kostove të rritura nga ndikimi i krizave globale dhe inflacionit. Krizat globale, si ato energjitike dhe ekonomike, ndikuan ndjeshëm në rritjen e çmimeve të energjisë pak vite më parë në shqipëri. Madje nga pasiguria e furnizimit dhe përballimit të kostove u arrit deri në blerjen e dy gjeneruesve të energjisë për kriza të ardhme. Por, natyrisht që vendimi nuk u mor në raste të tilla, por në vitin zgjedhor, ku gjithsesi ulja e çmimit mundet të jetë një përgjigje për të balancuar rritjen e çmimeve dhe për të mbrojtur familjet e varfëra nga ndikimet e inflacionit dhe krizës energjetike. Ulja e çmimit të energjisë elektrike mund të shërbejë si një ndihmë për familjet që janë të prekur nga varfëria ose nga rritja e kostove të jetesës. Për shtresat e mesme dhe ato me të ardhura të ulëta, çmimet e energjisë mund të përbëjnë një barrë të rëndë ekonomike, dhe ulja e tyre mund të kontribuojë në përmirësimin e kushteve të jetesës.

Ndërkohë, variacionet në furnizimin me energji, si mungesa e burimeve të energjisë të rinovueshme ose ndërlikimet e prodhimit, mund të kërkojnë masa për të stabilizuar çmimet. Ulja mund të bëhet për të pasur një mbrojtje për konsumatorët familjarë, për t’u mbrojtur nga luhatjet e papritura të tregut. Kjo mund të ndihmojë në ruajtjen e stabilitetit social dhe në zvogëlimin e pabarazive ekonomike.

Çmimi më i ulët i energjisë elektrike mund të kontribuojë në përmirësimin e cilësisë së jetesës për familjarët, duke mundësuar më shumë përdorim të energjisë elektrike për nevoja bazë si ngrohja, ftohja, ndriçimi dhe përdorimi i pajisjeve elektrike të tjera, pa rrezikun e shpenzimeve të larta, por edhe një rritje të konsumit me efekt në ekonomi.

Ulja e çmimit mund të ndihmojë në reduktimin e varfërisë energjetike, e cila është një ndër shpenzimet e mëdha për shumë familje në Shqipëri. Ky fenomen ndodh kur familjet nuk mund të përballojnë shpenzimet për energji dhe janë të detyruara të kufizojnë përdorimin e saj, duke pasur ndikime negative në cilësinë e jetesës dhe shëndetin e tyre.

Një këndvështrim kritik i kësaj mase është ndaj mënyrës së menaxhimit të burimeve energjetike. Nëse ka pasur pasiguri lidhur me furnizimin me energji ose çmimet e energjisë në vitet e kaluara, kjo mund të shkaktojë shqetësime në opinionin publik, duke shtuar kërkesën për ndërhyrje të qeverisë për të stabilizuar tregun dhe për të siguruar një furnizim të besueshëm me energji.

Në vitin 2025, ulja e çmimit të energjisë elektrike në Shqipëri mund të ketë lidhje me procesin zgjedhor, duke pasur parasysh ndikimin e çmimeve të energjisë në jetën e përditshme të qytetarëve dhe përpjekjet e qeverisë për të ruajtur stabilitetin dhe mbështetje publike. Kjo mund të jetë një masë për të adresuar shqetësimet e qytetarëve, për të menaxhuar krizën energjetike dhe për të pasur një ndikim të favorshëm në zgjedhjet që po afrohen.