Si ndikon performanca e administratës tatimore në përputhshmërinë tatimore? – Analiza e thelluar e ALTAX

Një studim i fundit i ALTAX për performancën e administratës tatimore dhe përputhshmërinë tatimore në Shqipëri dhe vendet e Ballkanit Perëndimor zbulon se efektiviteti i administratës është vendimtar për rritjen e të ardhurave dhe uljen e shmangies fiskale.

Analiza tregon se një administratë e konsoliduar, me procese të dixhitalizuara, auditime të bazuara në risk dhe zgjidhje transparente të mosmarrëveshjeve, ndikon drejtpërdrejt në uljen e hendekut të TVSH-së dhe përmirësimin e legjitimitetit të sistemit tatimor.

Studimi tregon se vendet si Serbia dhe Maqedonia e Veriut, të cilat kanë investuar në sisteme CRM dhe përmirësimin e auditimeve, arrijnë të reduktojnë ndjeshëm pabarazitë fiskale.

Shqipëria dhe Kosova kanë bërë hapa të dukshëm në fiskalizim dhe automatizimin e deklarimeve, por mbeten sfida në auditimin strategjik dhe menaxhimin proaktiv të riskut. Në Bosnjë & Hercegovinë, fragmentimi institucional dhe mungesa e harmonizimit ligjor rrisin nivelin e shmangies dhe dobësojnë efektivitetin e sanksioneve.

Përveç performancës administrative, analiza e ALTAX thekson rëndësinë e moralit tatimor dhe pranimit shoqëror.

Kur qytetarët e perceptojnë sistemin tatimor si të drejtë dhe transparent, ata janë më të prirur të paguajnë detyrimet e tyre, duke kontribuar në rritjen e të ardhurave.

Strategjitë e përshtatura sipas strukturës ekonomike, si kontrolli doganor për importet dhe auditimet rurale për sektorin bujqësor, janë gjithashtu të domosdoshme për të arritur përputhshmëri efektive.

Projeksionet e ALTAX tregojnë se përmirësimi i indeksit TADAT në Shqipëri nga 2.0 në 2.5 mund të ulë hendekun e TVSH-së me 5–6 pikë përqindjeje dhe të rrisë të ardhurat tatimore deri në 0.7% të PBB-së, duke kontribuar në stabilitet fiskal dhe ulje të borxhit publik.

Analiza nënvizon se përputhshmëria tatimore është një instrument strategjik, i cili, kur përmirësohet, forcon besimin publik, efikasitetin fiskal dhe zhvillimin ekonomik të qëndrueshëm.