Ecuria e bilancit të pagesave për Tremujorët I, II dhe III 2025

Bazuar në të dhënat zyrtare të Bankës së Shqipërisë për bilancin e pagesave (në milionë euro), ekonomia shqiptare shfaq një përmirësim të ndjeshëm në tremujorin III (T3), falë sezonit turistik të lartë.

Llogaria korrente kalon nga deficit në T1 (–317 mln €) dhe T2 (–290 mln €) në suficit të fortë në T3 (+658 mln €), falë kulmit turistik.

Ky suficit është sezonal dhe jo strukturor. Financimi mbështetet nga shërbimet, remitancat dhe investimet financiare dhe lëvizjet në rezerva valutore.

Megjithatë, deficiti tregtar i mallrave vazhdon të thellohet, ndërsa shërbimet (kryesisht turizmi), remitancat dhe investimet e huaja direkte (IHD) kompensojnë pjesërisht.

Grafiku tregon kalimin dramatik në surplus në T3, tipik për sezonin veror. Krahasuar me 6-mujorin e parë (deficit -607 milionë euro total), T3 kompenson plotësisht, por kjo varësi sezonale tregon vulnerabilitet strukturor.

Përmirësimi i T3 nuk duhet lexuar si zgjidhje afatgjatë e çekuilibrave të jashtëm, por si efekt i përqendrimit sezonal të turizmit.

1. Turizmi dhe Shërbimet

Sektori i shërbimeve konfirmohet si elementi më stabilizues i bilancit të pagesave në vitin 2025.

Bilanci i shërbimeve kalon nga +693 mln € në T1, në +892 mln € në T2, dhe arrin +1,895 mln € në T3, duke reflektuar një përshpejtim të fortë sezonal.

Sipas tre tremujorëve 2025 të dhënat (në mld. Euro) janë:

• Hyrje (kredi) 1,492 → 1,860 → 3,137
• Dalje (debi) 798 → 968 → 1,242

Brenda tyre, turizmi (udhëtimet) është motori kryesor, I cili sipas tre tremujorëve është si vijon:

• Surplus neto është +295 (T1), +503 (T2), +1,318 (T3)
• Hyrje nga turistët e huaj janë 874 → 1,224 → 2,319 (rritje +89% në T3 krahas T1)
• Dalje (shqiptarët jashtë) janë 579 → 721 → 1,001

Turizmi nuk është thjesht sektor rritjeje, por mekanizmi kryesor që kompenson deficitin e thellë tregtar të mallrave. Megjithatë, kjo e bën bilancin e jashtëm gjithnjë e më të varur nga sezonaliteti.

Kontribute të tjera përbëhen nga transporti (+62 → +94 → +233), përpunimi (+199 → +162 → +169).

Nga grafiku më lart, shihet se turizmi dominoi në T3 (+1,318 milionë euro surplus), duke kompensuar deficitet e tjera. Kjo rritje reflekton fluks rekord turistësh, por daljet në rritje tregojnë konsum më të lartë të shqiptarëve jashtë. Shërbimet mbeten “shpëtimtar” i bilancit, siç theksohet edhe në analizat për 6-mujorin (tepricë +1,589 milionë euro).

2. Import-Eksportet e mallrave

Llogaria e mallrave mbetet pika më e dobët e bilancit të pagesave.

Deficiti tregtar i mallrave thellohet nga –1,272 mln € (T1) në –1,482 mln € (T2) dhe në –1,613 mln € (T3).

Importet (debi) rriten vazhdimisht, duke reflektuar:

• rritje të konsumit,
  • varësi nga energjia,
  • dhe kapacitete të kufizuara prodhuese.

Eksportet (kredi) shfaqin rënie në T3 (334 mln €) krahasuar me T2 (426 mln €).

 Deficiti thellohet (-4,367 milionë euro për 9-mujor), me importe në rritje (konsum dhe investime). Eksportet bien në T3, duke treguar dobësi konkurruese. Ky është problemi strukturor kryesor, siç theksohet edhe për 6-mujorin (-2,711 milionë euro deficit).

E gjitha kjo tregon se ekonomia shqiptare po rritet me bazë konsumi dhe shërbimesh, por pa përmirësim të kapaciteteve eksportuese të mallrave, çka krijon presion afatgjatë mbi bilancin e jashtëm.

3. Investimet e Huaja Direkte (IHD)

Investimet direkte mbeten pozitive në terma neto hyrjeje, por me sinjale moderimi. Investimet direkte neto (në llogarinë financiare) janë -293 (T1), -306 (T2), -377 (T3). Bilanci neto i investimeve direkte rezulton negativ (si më lart), për shkak të daljeve dhe fitimeve të riinvestuara jashtë.

• Detyrimet nga IHD (hyrje kryesore) rriten sipas tremujorëve nga 361 → 398 → 449
• Mjete (dalje): 68 → 92 → 72, ku përbërja e tyre është nga fitimi i riinvestuar dhe kapital/aksione, që dominojnë.

Pjesa më e madhe e IHD-së lidhet me pasuri të paluajtshme, shërbime dhe sektorë jo-eksportues.

Nga grafiku shihet se IHD janë në rritje graduale, me kulm në T3 (+377). Kjo tregon vazhdimësi të tërheqjes së investitorëve (kryesisht riinvestim fitimesh), por pa bum të madh. Krahas 6-mujorit (+759 milionë euro), trend pozitiv, por nevojitet diversifikim larg sektorëve tradicionalë.

IHD-të kontribuojnë në financimin e deficitit, por ndikimi i tyre në rritjen e produktivitetit dhe eksporteve mbetet i kufizuar.

3. Remitancat

Remitancat (të ardhura nga emigrantët, në të ardhura dytësore) vazhdojnë të jenë një burim i qëndrueshëm valutash.

Remitancat sipas tre tremujorëve në 2025 janë +251 (T1), +281 (T2), +285 (T3). Pra, të ardhurat nga emigrantët rriten nga 251 mln € (T1) në 285 mln € (T3)

Duke mos patur dalje neto (debi 0), totali i remitancave për 9-mujorin 2025 është +817 milionë euro që kanë hyrë në llogaritë e individëve/familleve.

Remitancat si fluks janë stabël dhe në rritje modeste, duke mbështetur konsumin e brendshëm. Krahas 6-mujorit (+532 milionë euro), kontribut i qëndrueshëm, por kryesisht për konsum, jo investime produktive.

Në thelb, remitancat mbeten një “amortizator social dhe makroekonomik”, por nuk zëvendësojnë mungesën e eksporteve dhe investimeve prodhuese.

Bilanci i pagesave për T1–T3 2025 tregon një ekonomi që e balancon veten përmes turizmit dhe remitancave, ndërsa deficiti tregtar i mallrave thellohet dhe investimet e huaja mbeten të përqendruara në sektorë jo-produktivë.

Modeli aktual është funksional në afat të shkurtër, por i brishtë në afatmesëm, pasi:

• varet nga sezonaliteti,
• nuk gjeneron mjaftueshëm eksporte,
• dhe nuk transformon strukturën prodhuese.

Siç evidentohet edhe në analizat e përpunuara nga ALTAX për 6-mujorin e pare 2025 sfida kryesore mbetet kalimi nga një ekonomi që “balancon deficitin” te një ekonomi që “gjeneron suficit strukturor” përmes prodhimit, eksporteve dhe investimeve me vlerë të shtuar.