Investimi strategjik në Sazan, përfitimet dhe rrisqet për interesin publik dhe qëndrueshmërinë ekonomike
Për të analizuar procedurën për miratimin e statusit “Investim/Investitor Strategjik – Procedurë e Veçantë” për projektin e investimit “Resorti Turistik – Ishulli i Sazanit” në fund vitin 2024 dhe të gjitha elementët ligjorë të përfshirë, duhet të shqyrtojmë disa aspekte kyçe:
- Ky status miratohet sipas një vendimi të Këshillit të Ministrave dhe parashikon një periudhë 10 vjeçare për realizimin e projektit. Legjislacioni i zbatuar për investimet strategjike është në përputhje me Ligjin Nr. 55/2015, i cili përcakton rregullat për investimet strategjike dhe miratimin e masave mbështetëse si procedura me prioritet dhe ndihmën në lidhje me lejet dhe licencat. Ky proces është në përputhje me procedurat e përcaktuara për investimet strategjike, përfshirë afatet për realizimin e projektit dhe mbështetje nga shteti.
- Procedura parashikon një vlerësim të mundësisë së bashkëpjesëmarrjes të shtetit shqiptar në investimin strategjik, duke përfshirë analizën e projektit nga institucionet përkatëse dhe miratimin e një marrëveshje të vlefshme bashkëpunimi. Ky është një proces standard që respekton normat ligjore për investimet strategjike.
- Projektet strategjike të tilla kërkojnë një bashkëpunim të ngushtë midis sektorit privat dhe shtetit, në këtë rast, formimi i një entiteti të përbashkët, ku shteti përfaqësohet nga Korporata e Investimeve Shqiptare dhe Albanian Seaports Development Company, ndërsa investitori është Atlantic Incubation Partners LLC. Ky model është i ligjshëm dhe i pajtueshëm me normat për investime strategjike, për të siguruar pjesëmarrjen shtetërore në projekte të tilla.
- Në përputhje me legjislacionin për investimet strategjike, projektit i jepen masa mbështetëse që përfshijnë procedura prioritare dhe afate të përshpejtuara për dhënien e lejeve, licencave dhe autorizimeve të nevojshme për zhvillimin e projektit. Gjithashtu, projekti përfshin një masë mbështetëse për konsolidimin e tokës dhe vënien në dispozicion të pronës shtetërore, e cila duhet të respektojë rregullat e përcaktuara nga legjislacioni mbi pasuritë shtetërore.
Zbatimi i këtyre masave kërkon kalimin e pronës shtetërore në Fondin e Pasurive të Paluajtshme për Mbështetje të Investimeve Strategjike, një procedurë e cila ka nevojë për një vendim të Këshillit të Ministrave për të formalizuar këtë kalim.
Shteti ka kërkesa të qarta për dokumentacionin që duhet të dorëzohet nga investitori, siç është plani i biznesit, studimi i fizibilitetit, relacioni shpjegues dhe informacioni mbi pjesëmarrjen shtetërore. Këto dokumente janë të rëndësishme për të vlerësuar mundësitë dhe risqet e projektit, dhe për të siguruar që të gjitha palët kanë një kuptim të qartë të angazhimeve të tyre.
Korporata e Investimeve Shqiptare duhet të sigurojë ekspertizën e nevojshme për vlerësimin e këtij dokumentacioni dhe për të mbështetur shtetin në procesin e negociatave dhe implementimit të projektit.
Vlerësimi i propozimit të investitorit dhe negociatat për marrëveshjen e bashkëpunimit do të realizohen nga Grupi i Negocimit të Marrëveshjes (GNM), i cili do të kryesohet nga Korporata e Investimeve Shqiptare. Kjo procedurë është e menduar për të siguruar transparencë dhe përputhshmëri me ligjet dhe rregulloret për investimet strategjike.
Përfundimi i marrëveshjes dhe miratimi i saj nga Këshilli i Ministrave është një hap i rëndësishëm për të finalizuar angazhimet ndërmjet shtetit dhe investitorit. Në këtë fazë, të drejtat dhe detyrimet e palëve do të përcaktohen në mënyrë të qartë, duke siguruar se procesi i implementimit të projektit do të vijojë sipas planeve të parashikuara.
Metoda e përdorur nga qeveria për të dhënë një sipërfaqe të tillë toke publike, pa një proces gare, ngre disa pikëpyetje në lidhje me transparencën, konkurrencën dhe mundësinë e mundshme për keqadministrim ose përfitime të paspecifikuara. Ky lloj veprimi, nëse nuk është i arsyeshëm dhe i justifikuar në bazë të politikave dhe nevojave shoqërore, mund të krijojë një atmosferë të dyshimit dhe të keqkuptimit në publik.
Mirëpo, nëse një vendim për të miratuar investimin merret pa plotësuar të gjitha kushtet, përfshirë studimin e fizibilitetit dhe dokumentet e tjera të kërkuara, kjo mund të shkelë procedurat ligjore të përcaktuara nga aktet nënligjore dhe mund të konsiderohet i paligjshëm ose të krijojë pasiguri ligjore.
Kushtet e përmendura janë të detyrueshme dhe nuk mund të anashkalohet asnjëra prej tyre, sepse ato janë pjesë e procesit të vlerësimit të mundësive dhe të realizueshmërisë së investimit.
Në rastin e dhënies së miratimit të statusit të investitorit strategjik, veçanërisht për projekte që lidhen me zhvillimin e turizmit dhe aseteve të rëndësishme si ishulli i Sazanit, është e nevojshme të shqyrtohen disa aspekte të rëndësishme në lidhje me përmbushjen e kritereve ligjore dhe administrative që kërkohen për të kaluar procesin e miratimit dhe realizimin e projektit.
Ky vlerësim ka të bëjë me faktin se si Korporata e Investimeve Shqiptare (KIS), një shoqëri publike do të marrë përgjegjësinë për menaxhimin dhe zhvillimin e aseteve, si dhe për përmbushjen e detyrave që lidhen me procesin e investimit.
Vlerësimi i përmbushjes së kritereve ligjore dhe administrative
Në bazë të ligjit dhe VKM-së për investimet strategjike, për të marrë miratimin për statusin e investitorit strategjik, një investitor duhet të plotësojë disa kritere, përfshirë:
- Dokumentacioni i kërkuar si plani i biznesit, studimi i fizibilitetit dhe analiza ekonomike dhe teknike.
- Përputhshmëria me kritere të tjera specifike si vlerësimi i ndikimit në mjedis, pasqyrat financiare dhe informacioni i detajuar mbi burimet financiare dhe formën e investimit.
- Pjesëmarrja e shtetit dhe mënyra e mbështetjes së mundshme për investitorin në projekt.
Në rastin kur detyrat i lihen Korporatës së Investimeve Shqiptare, kjo ka disa implicita përvijime në vlerësimin e përmbushjes së këtyre kritereve:
Korporata është përgjegjëse për zhvillimin e aseteve publike dhe menaxhimin e projekteve të mëdha, por kjo nuk do të thotë që procesi është i përfunduar plotësisht me miratimin e statusit të investitorit strategjik. Ka ende një kërkesë të qartë për transparencë, kontroll të jashtëm, dhe një proces të rregullt administrativ që të sigurojë se të gjitha kriteret janë plotësuar dhe që investitori ka mundësi të zhvillojë projektin në përputhje me normat ligjore.
Nëse Korporata e Investimeve Shqiptare merr përsipër përmbushjen e detyrave administrative dhe menaxhimin e projektit, kjo duhet të ndodhë në përputhje me legjislacionin dhe të sigurohet që janë plotësuar të gjitha kërkesat e dokumentacionit dhe procedurave ligjore. Kjo përfshin:
- Paraqitjen e studimeve të detajuara të fizibilitetit dhe biznesit, që janë parashikuar nga legjislacioni për projektet e investitorëve strategjikë, dhe janë thelbësore për realizimin e një projekti të suksesshëm.
- Përmbushjen e kushteve të kërkuara për mbështetje shtetërore, që janë pjesë e procesit të miratimit dhe lidhen me mundësitë e investitorit për të përdorur resurset shtetërore.
Nëse përgjegjësitë i jepen Korporatës së Investimeve Shqiptare, duhet të sigurohet që ka një mekanizëm të kontrollit të jashtëm dhe transparencës që vlerëson çdo aspekt të projektit dhe tërheq investitorë të përshtatshëm dhe të besueshëm. Kjo do të thotë që përmbushja e kriterëve të vendosura nga ligji do të kërkojë një sistem të mbikëqyrjes dhe evaluimit nga aktorë të pavarur, si dhe mundësi për të marrë mendime dhe përmirësime nga organizma ndërkombëtarë.
Për të kuptuar nëse kriteret janë përmbushur, është e rëndësishme të analizohet nëse procedurat ligjore dhe administrative janë ndjekur në mënyrë të plotë. Disa pyetje që mund të ndihmojnë në këtë vlerësim janë:
- A është paraqitur plani i plotë i biznesit dhe studimi i fizibilitetit, siç kërkohet nga VKM-ja dhe ligji për investimet strategjike? A janë ata të detajuar dhe të mbështetur me informacion të mjaftueshëm?
- A janë përfshirë informacione mbi formën e pjesëmarrjes shtetërore, dhe a ka një plan të qartë për bashkëpunimin e shtetit dhe investitorit?
- A janë të siguruara të gjitha garancitë financiare dhe mbështetjet e nevojshme për të mbështetur projektin në mënyrë që ai të ketë sukses në realizimin e objektivave të tij?
- A është bërë vlerësimi i ndikimit në mjedis dhe përmbushen kërkesat për mbrojtjen e mjedisit dhe zhvillimin e qëndrueshëm?
- A është krijuar një mjedis i konkurencës së ndershme dhe është siguruar që procesi të jetë i hapur dhe transparent, duke shmangur mundësitë për keqpërdorim të resurseve?
Kur këto kritere janë përmbushur në mënyrë të plotë dhe në përputhje me ligjin, atëherë mund të vlerësohet se procesi për dhënien e statusit të investitorit strategjik ka ndodhur në mënyrë të drejtë.
Çfarë mund të ndodhë në rast se nuk plotësohen këto kushte?
Pa përmbushjen e kërkesave për studimin e fizibilitetit, marrëveshja mund të quhet e pabazuar dhe e paargumentuar ligjërisht. Kjo mund të çojë në anulimin e vendimit ose dëmshpërblim për shkeljet e mundshme.
Pa një studim të detajuar të fizibilitetit, investimi mund të mos jetë i qëndrueshëm në afat të gjatë, duke shkaktuar humbje financiare për shtetin dhe për investitorin.
Dështimi për të paraqitur të gjitha dokumentet dhe për të përmbushur kërkesat ligjore mund të dëmtojë besimin tek institucionet shtetërore dhe të krijojë një perceptim negativ tek qytetarët dhe investitorët potencialë.
Nëse një projekt i tillë, me vlerë prej 1.4 miliardë eurosh nuk ka një plan të plotë biznesi dhe studim fizibiliteti, kjo ngre shqetësime të rëndësishme në lidhje me mundësinë e realizimit të tij dhe menaxhimin e riskut, si për investitorët ashtu edhe për shtetin. Mungesa e këtyre dokumenteve është një sinjal alarmi për disa aspekte kritike të projektit:
- mungesa e vlerësimit të mundësive dhe risqeve
Studimi i fizibilitetit është thelbësor për të vlerësuar realizueshmërinë e projektit dhe për të identifikuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me të. Ai përfshin analizën e tregut, analizën financiare, vlerësimin e aspekteve teknike dhe ekonomike të projektit. Pa këtë dokument, është e pamundur të vlerësohet nëse investimi është i realizueshëm dhe nëse pjesëmarrja shtetërore është e nevojshme apo e justifikuar.
- rreziku për shpenzime të tepruara dhe të pa planifikuara
Një plan biznesi i plotë është i nevojshëm për të siguruar që burimet financiare janë të menaxhuara në mënyrë të duhur dhe se investimi është i qëndrueshëm. Pa një plan të tillë, është e mundur që projektet të përballen me shpenzime të paplanifikuara dhe rritje të mundshme të kostove, që mund të dëmtojnë financat e projektit.
Për një investim të madh si 1.4 miliardë euro, parashikimet e financimit dhe të ardhurave janë thelbësore për të shmangur dështimet financiare, por gjithashtu për të garantuar që mbështetja shtetërore të jetë e nevojshme dhe do të sjellë përfitime reale.
- pamundësia e vlerësimit të efektivitetit të investimit
Pa një studim fizibiliteti të plotë, nuk mund të analizohet fitimi ekonomik që do të vijë nga ky investim për shtetin, sektorin privat dhe qytetarët. Një investim i tillë kërkon një analizë të detajuar të ndikimeve ekonomike, sociale dhe ambientale që mund të ketë.
Pa këto informacione, është e vështirë të parashikohet nëse investimi do të sjellë vlerë të shtuar dhe përfitime afatgjata për ekonominë kombëtare.
- rreziku për korrupsion dhe menaxhim të dobët të fondeve
Pa një plan të plotë biznesi dhe pa një studim të fizibilitetit të detajuar, ka mundësi për menaxhim të dobët të fondeve dhe rrezikun e korrupsionit. Kjo mund të ndodhë për shkak të mungesës së transparencës dhe kontrollit të duhur në administrimin e fondeve të shtetit dhe investitorëve.
Investitorët dhe autoritetet duhet të sigurojnë që çdo investim të kalojë përmes një procesi të detajuar të vlerësimit dhe monitorimit, për të shmangur keqmenaxhimin e fondeve dhe keqpërdorimet.
- mungesa e besueshmërisë për investitorët
Investitorët mund të dyshojnë për seriozitetin e një projekti që është në faza të tilla të hershme pa një plan të plotë biznesi dhe studim fizibiliteti, veçanërisht kur përballet me një investim të madh si ky, që duhet të fillojë të realizohet vetëm me një analizë të qartë dhe të besueshme të mundësive dhe të risqeve për të siguruar një kthim të arsyeshëm mbi investimin e bërë.
- probleme për shtetin dhe qytetarët
Pa një analizë të plotë dhe dokumente të plota, mund të ndodhë që investimi të krijojë një përkeqësim të cilësisë së jetës për qytetarët ose të përfshijë shtetin në një marrëveshje të pa drejtë përmes mbështetjes financiare të tepërt.
Për më tepër, shteti mund të humbasë mundësinë për të siguruar kushte të favorshme për qytetarët nëse investimi ka mangësi në aspektin e menaxhimit dhe planifikimit.
Pra, pa një plan të plotë biznesi dhe pa një studim fizibiliteti për një projekt të tillë me vlerë prej 1.4 miliardë eurosh është e pamundur të vlerësohet nëse investimi është i mundshëm, i qëndrueshëm dhe i dobishëm për të gjitha palët e përfshira.
Në rast se projekti zhvillohet ashtu si është deklaruar, a do të ketë përfitime publiku i gjerë nga projekti i Sazanit?
Edhe ky projekt, si çdo vendim qeverie i miratuar më përpara për investime strategjike pritet të sjells si përfitime, po ashtu dhe humbje, që mund të vlerësohen nga këndvështrime të ndryshme.
Kur investimet vijnë nga jashtë dhe janë të fokusuar në resorte turistike, si në rastin e ishullit të Sazanit, përfitimet mund të jenë të mëdha për Shqipërinë, por gjithashtu varet nga mënyra se si menaxhohet dhe realizohet ky proces. Ja disa përfitime të mundshme dhe se si mund të bëhej ndryshe ky proces:
Përfitimet e mundshme për Shqipërinë nga investimi në resorte turistike në Sazan:
Përfitime ekonomike dhe financiare
Sazani ka një potencial të madh si destinacion turistik, dhe ndërtimi i resorteve turistike mund të sjellë një fluks të konsiderueshëm turistësh, duke rritur të ardhurat nga turizmi për vendin. Pritshmëritë janë që shumë vizitorë të vijnë për t’u relaksuar në këtë ishull dhe të shpenzojnë për akomodim, ushqim, dhe aktivitete të tjera, duke kontribuar në rritjen e ekonomisë lokale. Ndërkohë, këto investime japin pak taksa dhe tatime, në rast se mbështeten politikisht, pasi kërkojnë përjashtime dhe lehtësi fiskale.
Krijimi i resortit turistik do të krijojë mundësi të ndryshme punësimi, përfshirë punë për staf në administratën e resorteve, punëtorë të hotelerisë, udhëzues turistikë, dhe shërbime të tjera të lidhura me industrinë e turizmit.
Pjesa tjetër e ekonomisë mund të përfitojë gjithashtu, pasi zhvillimi i turizmit të luksit mund të tërheqë investime shtesë në sektorët si transporti, energjia, infrastruktura dhe ndihmësitë shoqëruese (p.sh., restorante, dyqane, aktivitete sportivë).
Përfitimet infrastrukturore dhe zhvillimi i qëndrueshëm
Ndërtimi i resortit turistik pritet të shoqërohet me përmirësimin e infrastrukturës, si ndërtimi i rrugëve, sistemeve të ujësjellësit dhe kanalizimeve, energjisë, dhe shërbimeve tjera. Këto përmirësime do të ndihmojnë jo vetëm industrinë e turizmit, por edhe popullatën lokale.
Investitorët mund të kërkojnë të ndërtojnë me praktika të qëndrueshme dhe të ruajnë natyrën dhe mjedisin për të tërhequr turistë që kërkojnë destinacione ekologjike. Ky është një mundësi e shkëlqyer për të ndihmuar Shqipërinë të zhvillojë turizmin ekologjik dhe të ruajë bukuritë natyrore të ishullit të Sazanit.
Përfitimet nga transferimi i teknologjisë dhe menaxhimit
Investitorët ndërkombëtarë mund të sjellin me vete standarde të avancuara të shërbimit dhe menaxhimit, që do të përmirësonin cilësinë e shërbimeve dhe do të ngrinin nivelin e industrisë së turizmit në Shqipëri. Ata gjithashtu mund të sjellin teknologji dhe knoë-hoë të nevojshme për të operuar resorte moderne dhe të përshtatshme për nevojat e tregut global.
Si mund të bëhej ndryshe ky proces i dhënies së statusit të investitorit strategjik?
Një mundësi për të rritur përfitimet për Shqipërinë do të ishte të krijoheshin gara të hapura për investitorët, ku kushdo mund të paraqesë projektin e tij. Kjo mund të çonte në zgjedhjen e investitorëve me ofertat më të mira për ekonominë dhe komunitetin, duke garantuar projekte që janë më të qëndrueshme dhe që i plotësojnë më mirë kërkesat e shtetit dhe të industrisë turistike.
Vendosja e kritereve të qarta dhe transparente për investitorët që do të aplikojnë për këtë projekt mund të shmangte ndikimet e mundshme të preferencave politike ose të dhënies së mundësive për investitorë të lidhur me interesat e ngushta. Ky proces mund të bëhej më i qëndrueshëm nëse përfshiheshin edhe komunitetet lokale, për të siguruar që zhvillimi i turizmit të mos i dëmtojë ato. Po ashtu, mund të ishte e dobishme të konsultoheshin me ekspertët dhe organizatat ndërkombëtare të turizmit dhe mjedisit për të siguruar që projekti të respektojë praktikat më të mira.
Për ta bërë këtë projekt më të qëndrueshëm, mund të përfshihej një komponent i fuqishëm i politikeve për zhvillimin e qëndrueshëm. P.sh., investitorët mund të jenë të obliguar të ndjekin praktika ekologjike në ndërtim dhe operim, si panele solare, riciklimin e ujërave, dhe përdorimin e burimeve energjetike të rinovueshme.
Duke krijuar mekanizma të vazhdueshëm mbështetjeje dhe monitorimi, mund të sigurohet që investimet të realizohen sipas kushteve të përcaktuara dhe që ndikimi mjedisor, ekonomik dhe shoqëror të jetë minimal. Kjo do të mundësonte edhe një qasje më të balancuar në përfitimin nga këto projekte të mëdha.
Një investim ndërkombëtar në ishullin e Sazanit mund të sjellë shumë përfitime për Shqipërinë, por procesi mund të bëhet më i qëndrueshëm dhe më efikas përmes procedurave më transparente, garave të hapura dhe angazhimit të palëve të interesuara. Rritja e përgjegjësisë dhe mbështetjes për zhvillimin e qëndrueshëm do të ndihmonte në menaxhimin e sfidave dhe maksimizimin e përfitimeve afatgjata.
A eshte i kapur politikisht ky proces ne kete rast?
Në këtë rast, ka mundësi që procesi i investimeve strategjike të ketë elemente që mund të interpretohen si politikisht të kapura, sidomos nëse ka mungesë transparence, garash të hapura, dhe ndjekje të praktikave të drejta dhe objektive.
Disa shenja që mund të sugjerojnë ndikime politike në këtë proces janë:
- Mungesa e konkurrencës dhe garës së hapur. Kur një qeveri ofron një investim strategjik të mundshëm pa një garë të hapur, është e mundur që procesi të jetë ndikuar nga interesat politike. Pa një procedurë të mirëpërcaktuar dhe transparente konkurruese, mund të favorizohen disa investitorë për arsye politike, dhe kjo mund të çojë në mundësinë e klientelizmit politik dhe korruptimit.
– Mungesa e dokumenteve të kërkuara (si plani i biznesit dhe studimi i fizibilitetit). Nëse një investitor i caktuar nuk ka paraqitur dokumentet thelbësore (për shembull, planin e plotë të biznesit dhe studimin e fizibilitetit), kjo mund të nënkuptojë që procesi është i ndarë në mënyrë të padokumentuar, pa ndjekur kërkesat ligjore dhe pa siguruar shqyrtim të plotë dhe objektiv. Kjo mund të çojë në favorizimin e një subjekti të caktuar përmes ndikimeve politike. Kjo mund të krijojë mundësi për abuzime dhe favore politike që janë të dëmshme për sistemin ekonomik dhe për zhvillimin e qëndrueshëm të Shqipërisë.
– Përfitimet e drejtpërdrejta nga lidhjet politike. Nëse ka lidhje të forta midis investitorëve dhe politikës, mund të krijohet një mjedis ku praktikat korruptive dhe favorizimi janë të pranishëm. Politikat dhe marrëveshjet mund të miratohen më shumë për të kënaqur interesa të ngushta sesa për të promovuar zhvillimin ekonomik të përgjithshëm të vendit. Procesi mund të jetë nën ndikim të politikave të shpejta që kalojnë pa mbikëqyrje të detajuar ose pa pasur një përfitim të qëndrueshëm për sektorët që duhet të shfrytëzojnë investimet, siç janë turizmi dhe zhvillimi i infrastrukturës.
– Mungesa e një platforme të pavarur dhe të besueshme të monitorimit. Nëse procesi nuk ka një platformë të pavarur monitorimi që mund të shqyrtojë të gjitha procedurat dhe dokumentacionin, ky mund të jetë një indikator tjetër i ndikimeve politike. Një sistemi i pavarur monitorimi dhe auditimi do të sigurojë që çdo hap i procesit të investimeve strategjike të monitorohet dhe të mbështetet në të dhëna të sakta dhe të verifikueshme.
Të gjitha së bashku këto elemente, sugjerojnë një proces të investimeve strategjike është i ndikuar nga faktorë politikë, që mund të ndikojnë negativisht në efikasitetin dhe transparencën e tij. Nëse do të implementoheshin ndryshime dhe përmirësime për të siguruar një sistem më të hapur, të pavarur dhe të konkurrueshëm, atëherë procesi mund të kontribuonte më shumë në zhvillimin ekonomik të Shqipërisë dhe në tërheqjen e investitorëve të huaj.
A dëmton ky model investimi pa garë zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit dhe ekonomisë?
Një procedurë pa gara mund të mundësojë shpejtësi më të madhe në procesin e dhënies së tokës, pasi nuk kërkon kohë për të organizuar tendera ose ankande. Kjo mund të jetë e nevojshme në rastet kur duhet vepruar urgjentisht për një zhvillim të caktuar ose për projekte me afate të ngushta. Kjo do të thotë përfitime për investitorët të cilët kanë akses më të drejtpërdrejtë në mundësitë e tokës pa konkurrencë, duke u mundësuar atyre që të realizojnë projekte më shpejt dhe me më shumë fleksibilitet. Kjo mund të ndihmojë në tërheqjen e investimeve të mëdha në fakt në zhvillimin e infrastrukturës.
Një proces pa gara krijon mundësinë e shpërndarjes së pasurisë publike në mënyra që nuk janë të hapura dhe të monitorueshme nga publiku. Kjo mund të ngre dyshime për favorizime të individëve ose grupeve të caktuara dhe për shpërdorim të mundshëm të pasurisë publike, duke humbur besimin tek institucionet qeveritare.
Pa një proces të konkurencës, mund të jetë e vështirë të sigurohet se toka do të shfrytëzohet në mënyrën më të mirë të mundshme. Përfituesit mund të mos kenë kompetencën ose interesin për të zhvilluar tokën në përputhje me interesat publike, çka mund të sjellë pasivizimin e kësaj pasurie.
Kur toka jepet pa gara, mund të krijohen mundësi të paqarta për individë të tjerë që mund të kenë gjithashtu interes në përdorimin e saj. Kjo mund të shkaktojë perceptime të padrejtësisë dhe të sjellë ndjenja të ekskluzionit nga pjesë të caktuara të shoqërisë, veçanërisht për ata që mund të kishin ide apo projekte për përdorimin më të mirë të pasurisë publike.
Një procedurë pa gara mund të dëmtojë imazhin e qeverisë, pasi krijon dyshime për transparencën dhe drejtësinë e procesit. Kjo mund të ndihmojë në erozionin e besimit të qytetarëve në mënyrën se si administrata trajton pasuritë publike dhe mund të dëmtojë proceset demokratike në nivelin lokal dhe qendror.
Pa një sistem të fortë mbikëqyrjeje dhe transparence, mund të rriten mundësitë për abuzim të pushtetit dhe përfitime të paligjshme, duke favorizuar individë të lidhur me qeverinë ose grupe të caktuara.
Konkurrenca e hapur është mekanizmi thelbësor për të siguruar se projekti i turizmit të luksit do të zhvillohet në përputhje me kërkesat dhe standardet më të larta të industrisë. Gara e hapur siguron që investitorët më të kualifikuar dhe më të besueshëm të kenë mundësinë të garojnë për projektin, si dhe përcaktohen kushte të drejta për të gjitha palët përfshire shtetin, investitorët dhe qytetarët duke shmangur korruptimin dhe shpërndarjen e paanshme të mundësive.
Natyrisht, që investitorët e mëdhenj mund të kenë avantazhe të natyrshme për shkak të kapacitetit të tyre financiar, por gara e hapur siguron që ata të konkurrojnë në kushte të barabarta, duke çuar në projekte më efektive dhe konkurruese.
Por edhe në rastin e investitorëve të mëdhenj kultura e hapur dhe e drejtë e garës është thelbësore për të rritur besimin e tregut ndërkombëtar dhe të investitorëve të huaj në Shqipëri. Nëse Shqipëria është në gjendje të organizojë gara të hapura dhe të drejta për investitorët kjo do të shpërndajë një mesazh të qartë se vendi është i angazhuar për të zhvilluar një industri të qëndrueshme dhe transparente, çka mund të rrisë interesin ndërkombëtar për turizmin e luksit.
Besueshmëria dhe transparenca janë të rëndësishme për të tërhequr investime të cilat do të sigurojnë që turizmi i luksit të zhvillohet në një mënyrë të qëndrueshme dhe të respektojë mjedisin, kulturën dhe shoqërinë.
Ndërkohë, një procedurë e hapur gare mund të shpërndajë zhvillimin në mënyrë më të drejtë në të gjithë Shqipërinë, duke krijuar mundësi për zhvillimin e turizmit të luksit në rajone të ndryshme, dhe jo vetëm në disa zona të caktuara. Ky mund të jetë një faktor i rëndësishëm për të minimizuar ndikimin negativ të turizmit masiv dhe për të siguruar një zhvillim të qëndrueshëm dhe të balancuar ekonomikisht.
Vende si Suedia, Kanadaja dhe Singapori kanë krijuar modele të garave të hapura dhe transparente për tërheqjen e investimeve strategjike. Ata shpesh përdorin platforma elektronike për aplikime, ku investitorët mund të konkurrojnë në mënyrë të barabartë dhe ku proceset janë të monitoruara për të siguruar që asnjë kompani të mos ketë privilegje.
Në shumë shtete, qeveritë gjithashtu kanë krijuar mekanizma për të mbështetur investitorët me garanci shtetërore, por kjo mbështetje është gjithmonë e lidhur me detyrime të qarta dhe përgjegjësi për investitorët. Për shembull, në Suedi dhe Holandë, investitorët që kërkojnë mbështetje shtetërore janë të detyruar të paraqesin një plan të detajuar biznesi dhe studim fizibiliteti.
Ndërkohë, edhe pse Shqipëria ka rregulla për mbrojtjen mjedisore, praktikat e vlerësimit të ndikimit mjedisor dhe social mund të përmirësohen, duke siguruar që çdo projekt të kalojë një vlerësim të detajuar të ndikimit dhe duke përfshirë konsultimin me komunitetet lokale që mund të preken nga investimet. Kjo do të mundësonte një zhvillim më të qëndrueshëm dhe më të drejtë për të gjithë palët e përfshira.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.