Si taksohen kriptomonedhat ne Shqiperi?

1. Kriptomonedhat si Asete dhe Pasuri

Në Shqipëri, kriptomonedhat trajtohen si asete financiare ose pasuri, dhe ato janë subjekt i tatimit mbi fitimet kapitale. Ky tatim zbatohet kur një individ realizon fitim nga shitja e kriptomonedhave.

• Tatimi mbi Fitimet Kapitale: Nëse një individ shet kriptomonedha dhe realizon një fitim (kur vlera e shitjes është më e lartë se sa çmimi i blerjes), ky fitim është subjekt i tatimit mbi fitimet kapitale.
• Norma e Tatimit: Norma e tatimit mbi fitimet kapitale në Shqipëri është aktualisht 15%. Kjo nënkupton që çdo fitim që realizohet nga shitja e kriptomonedhave do të taksohet me këtë normë.

2. Tatimi mbi Të Ardhurat

Nëse një individ ose kompani fiton të ardhura nga aktivitetet që lidhen me kriptomonedhat (p.sh., minimi i kriptomonedhave, tregtimi i tyre, ose ofrimi i shërbimeve të tjera të lidhura me kriptovalutat), këto të ardhura mund të trajtohen si të ardhura të tjera dhe mund të jenë të subjektuara ndaj tatimit mbi të ardhurat.

• Norma e Tatimit mbi Të Ardhurat: Norma e tatimit mbi të ardhurat varion në varësi të llojit të individit ose entitetit dhe mund të arrijë deri në 23% për individët, ose mund të trajtohet ndryshe për kompani dhe biznese.

3. TVSH dhe Kriptomonedhat

Kriptomonedhat nuk janë të përfshira drejtpërdrejt në sistemin e TVSH-së (Tatimi mbi Vlerën e Shtuar) në Shqipëri. Përdorimi i kriptomonedhave për blerje të mallrave ose shërbimeve, nëse realizohet brenda vendit, nuk do të shkaktojë ndonjë detyrim për TVSH, pasi ato nuk janë ende të klasifikuara si mjet pagese legjitim nga autoritetet fiskale.

Megjithatë, nëse një individ përdor kriptovaluta për të blerë mallra ose shërbime, dhe biznesi që ofron mallrat ose shërbimet është i regjistruar për TVSH, ai mund të jetë i detyruar të aplikojë TVSH për transaksionet që janë bërë, pavarësisht se si është realizuar pagesa (kripto ose fiat).

4. Raportimi dhe Deklarimi

Për individët dhe bizneset që angazhohen me kriptovaluta, është e rëndësishme të mbajnë regjistra të detajuar të transaksioneve të tyre, përfshirë datën e transaksionit, çmimin e blerjes dhe shitjes, dhe fitimet ose humbjet e realizuara. Kjo është e rëndësishme për deklarimin e saktë të të ardhurave dhe fitimeve, si dhe për të siguruar që ata të jenë në përputhje me ligjet tatimore të Shqipërisë.

• Deklarimi i të Ardhurave dhe Fitimeve: Individët dhe subjektet që kanë të ardhura nga kriptomonedhat janë të detyruar të deklarojnë këto të ardhura në Deklaratën e PËRGJITHSHME të të ardhurave dhe fitimeve, sipas afateve të përcaktuara nga administrata tatimore.

5. Rregullimi dhe Perspektiva e Kriptomonedhave

Aktualisht, Shqipëria nuk ka një legjislacion të plotë të dedikuar për kriptomonedhat, dhe autoritetet tatimore po monitorojnë zhvillimet ndërkombëtare dhe tendencat në tregun e kriptomonedhave. Sidoqoftë, është e mundur që në të ardhmen të miratohet një legjislacion më specifik për kriptomonedhat, duke përfshirë mënyra të reja për rregullimin e transaksioneve, mbrojtjen e konsumatorëve, dhe parandalimin e aktiviteteve kriminale, si pastrimi i parave.

Nëse autoritetet shqiptare do të ndjekin praktikën ndërkombëtare, mund të kemi një rregullim të mëtejshëm të kriptomonedhave në vitet e ardhshme, duke përfshirë mundësinë e krijimit të një monedhe digjitale të bankës qendrore (CBDC), siç është në proces në disa vende.

Në Shqipëri, taksimi i kriptomonedhave ndjek parimet e përgjithshme të taksimit të aseteve dhe fitimeve, me fokus në tatimin mbi fitimet kapitale për fitimet nga shitja e kriptovalutave. Përdoruesit dhe investitorët duhet të jenë të ndërgjegjshëm për detyrimet e tyre tatimore dhe të sigurohen që të mbajnë regjistra të saktë për transaksionet e kriptomonedhave. Gjithashtu, është e mundur që në të ardhmen të kemi një legjislacion më të detajuar dhe të strukturuar për të rregulluar më mirë këtë treg të ri dhe të ngarkuar me sfida.

Për të ilustruar më mirë mënyrën e taksimit të kriptomonedhave në Shqipëri, mund të sjell disa shembuj dhe fakte që ndihmojnë në kuptimin e praktikës dhe rregullave aktuale.Një individ që ka blerë Bitcoin në vitin 2019 për një çmim prej 5,000 USD dhe më pas e shiti atë në vitin 2021 për 50,000 USD do të realizonte një fitim prej 45,000 USD (pas heqjes së çmimit të blerjes). Ky fitim është i subjectuar ndaj tatimit mbi fitimet kapitale, që është 15% në Shqipëri. Pra, individi do të duhet të paguajë një taksë prej 6,750 USD (15% e 45,000 USD).Fakti: Ky është një shembull konkret që ilustron si trajtohen fitimet kapitale nga kriptomonedhat, duke përdorur Bitcoin si një nga kriptomonedhat më të njohura. Ky trajtim është në përputhje me politikat e përgjithshme të tatimit mbi fitimet kapitale që aplikohet për asete të tjera.

Shembuj të Tatimit mbi Të Ardhurat

Një kompani shqiptare që merret me tregtinë e kriptomonedhave (p.sh., shitja e shërbimeve të këmbimit të kriptomonedhave) dhe realizon të ardhura nga komisionet që merr për çdo transaksion mund të ketë të ardhura të tatueshme. Këto të ardhura do të tatohen si të ardhura të biznesit, dhe kompanitë do të paguajnë 23% tatim mbi fitimet e tyre.Fakti: Në Shqipëri, normat e tatimit mbi të ardhurat e bizneseve dhe individëve janë të qarta. Kompanitë që operojnë me kriptomonedha si burim të ardhurash janë të detyruara të deklarojnë fitimet dhe të paguajnë tatimet përkatëse.

TVSH dhe Kriptomonedhat

Një individ që blen një shërbim nga një kompani shqiptare duke përdorur Bitcoin (për shembull, një shërbim konsulence), dhe që kompania është e regjistruar për TVSH, duhet të aplikojë TVSH-në për shërbimin, edhe pse pagesa bëhet me Bitcoin. Kriptomonedhat nuk janë ende të përfshira direkt në sistemin e TVSH-së, por nëse një shërbim ofrohet nga një subjekt i regjistruar për TVSH, atëherë TVSH duhet të aplikohet në transaksionet, pavarësisht nga përdorimi i kriptomonedhave.Fakti: Ky është një shembull i rëndësishëm që tregon se ndërsa kriptomonedhat nuk janë ende të përfshira drejtpërdrejt në sistemin e TVSH-së, aktivitetet ekonomike që lidhen me to mund të jenë të nënshtruara ndaj TVSH-së, për sa kohë që ato janë të realizuara nga subjekte që janë të regjistruar për këtë tatim.

Kriptomonedha dhe Regjistrimi i Transaksioneve

Një shembull interesant është përdorimi i blockchain për gjurmimin e transaksioneve. Kur një individ blen ose shet një kriptomonedhë, kjo transaksion është i regjistruar në një blockchain, që është një regjistër i shpërndarë dhe transparent. Kjo mund të ndihmojë autoritetet tatimore të gjurmojnë transaksionet dhe të identifikojnë fitimet që mund të jenë subjekt i taksimit. Pavarësisht se adresat e kriptomonedhave mund të jenë të quazi-anonime, analizimi i blockchain mund të ndihmojë për të identifikuar transaksionet dhe të ndihmojë administratën tatimore të verifikojë të ardhurat dhe fitimet që duhen taksuar.Fakti: Sidoqoftë, ky është një proces i ndërlikuar dhe ende në zhvillim. Disa shtete, si SHBA dhe disa vende të BE-së, kanë filluar të përdorin analitikën e blockchain për të monitoruar dhe mbledhur të dhëna për transaksionet që mund të jenë të papaguar ose të paidentifikueshme në mënyrë të drejtpërdrejtë.

Kriptomonedha dhe risku i shmangies nga tatimi

Një shqetësim që ka ngritur autoritetet tatimore është mundësia e shmangies së taksave. Përdorimi i kriptomonedhave mund të krijojë mundësi për individët dhe bizneset që të fshehin të ardhurat dhe fitimet e tyre duke përdorur anonimitetin që ofrohet nga këto asete.Fakti: Disa raste janë raportuar ku kriptomonedhat janë përdorur për të kryer aktivitet kriminal si pastrimi i parave, dhe shumë shtete po përpiqen të zhvillojnë legjislacion të ri për të mbrojtur administratën tatimore nga këto praktika. Shqipëria gjithashtu mund të adoptojë më shumë masa për të parandaluar evazionin fiskal në këtë sektor.Taksimi i kriptomonedhave në Shqipëri ndjek një qasje të ngjashme me atë të shumë shteteve të tjera, duke trajtuar kriptomonedhat si asete dhe duke aplikur tatime mbi fitimet kapitale dhe të ardhurat nga aktivitetet e lidhura me to. Edhe pse ka shumë mundësi dhe sfida në këtë fushë, rregullat tatimore të Shqipërisë janë duke evoluar për të përballuar zhvillimet në tregun e kriptomonedhave.