Prodhimi industrial në rënie, ndërsa konsumi dhe bakri në rritje për 2024

Instituti i Statistikave (INSTAT) publikoi rezultatet vjetore të Anketës së Produkteve Industriale (PRODCOM), që mat prodhimin dhe shitjet e ndërmarrjeve të industrisë nxjerrëse dhe përpunuese në Shqipëri. Vrojtimi, i harmonizuar me metodologjinë e Bashkimit Evropian, tregon një zhvendosje të dukshme të strukturës industriale: rënie të ndjeshme në sektorët bazë të burimeve natyrore dhe rritje në prodhimet me orientim konsumator.

Tkurrje e fortë në naftë, hekur dhe krom

Gjatë vitit 2024, prodhimi i naftës bruto zbriti në 716 mijë ton nga 891 mijë ton vitin e kaluar, duke sjellë edhe një rënie të ndjeshme të vlerës së shitjeve. Rënia është e theksuar edhe për hekurin bruto/çelikun dhe xeherorët e kromit, duke sinjalizuar sfida në sektorët tradicionalë të eksportit.

Rritje në produkte konsumatore dhe bakër

Në kahun tjetër, të dhënat evidentojnë një ritëm të fuqishëm rritjeje për bakrin dhe produktet e konsumit të brendshëm. Xeherorët e bakrit pothuajse u dyfishuan, ndërsa uji mineral dhe pijet joalkoolike shënuan rritje mbi 30% në prodhim dhe vlerë shitjeje, një tregues i rritjes së konsumit vendas dhe ndikimit të turizmit.

Tab.1 – Sasia dhe vlera e produkteve industriale, 2023–2024

Ndryshime strukturore në ekonomi

Sipas ndarjes së aktiviteteve ekonomike (NVE Rev.2), përpunimi i produkteve ushqimore arriti në 14,0% të vlerës së shitjeve gjithsej në 2024, nga 12,4% vitin e kaluar. Produktet minerale jo metalike zunë 13,2% (nga 12,5%), ndërsa metalurgjia ra në 12,4% (nga 13,4%).
Këto lëvizje tregojnë një rritje të peshës së sektorëve konsumatore dhe një tkurrje të industrive të bazuara në nxjerrje.

Perspektiva

Ekspertët e industrisë vlerësojnë se rënia në naftë, krom dhe hekur lidhet si me ciklin ndërkombëtar të çmimeve, ashtu edhe me maturimin e rezervave vendase.
Në të njëjtën kohë, ritmi i fuqishëm i prodhimit të bakrit dhe rritja e tregut të pijeve ofron mundësi për investime të reja në përpunim dhe eksport.

Ekonomia industriale shqiptare po zhvendoset nga modelet e nxjerrjes drejt produkteve të konsumit dhe mineraleve alternative, një sinjal për nevojën e politikave të reja industriale dhe nxitjes së vlerës së shtuar.