Paqja Fiskale

Paqja fiskale është prezantuar si një instrument për të ulur tensionet mes bizneseve dhe administratës tatimore, por në praktikë ngre një sërë shqetësimesh të rëndësishme për funksionimin e sistemit fiskal, transparencën dhe drejtësinë. Më poshtë, një përmbledhje e qartë dhe e përshtatur për publikun online.

Por, çfarë është Paqja Fiskale?
Një marrëveshje vullnetare mes biznesit dhe administratës tatimore, ku subjekti pranon një bazë tatimore të rritur (minimumi +18% fitim mbi vitin pararendës), ndërsa shteti heq dorë nga kontrollet tatimore gjatë periudhës së marrëveshjes. Përfshin edhe rideklarim të pasqyrave financiare të 5 viteve me tatim 5%.

Le ti trajtojmë shkurt difektet e saj

1. Mekanizëm i ngjashëm me amnisti fiskale

Ndonëse nuk e quan veten “amnisti”, nisma lejon legalizim të gabimeve dhe deklarimeve të pasakta të së kaluarës me një kosto minimale. Ky është elementi që e afron me amnistitë e mëparshme.

2. Dobësim i parimit të kontrollit dhe drejtësisë tatimore

Me ndalimin e kontrolleve për bizneset pjesëmarrëse, administrata tatimore humbet funksionin e saj bazë: verifikimin.
Bizneset korrektë dalin të penalizuar; ata që kanë shmangur deklarimet dalin të favorizuar.

3. Rrezik i lartë moral hazard

Modeli ngjall pritshmërinë se shmangia e sotme do të legalizohet me një “paqë të re” nesër. Kjo ul disiplinën tatimore dhe rrit informalitetin.

4. Rideklarimi i pasqyrave, rrezik kontabël

Lejohet korrigjimi i pasqyrave 5-vjeçare me tatim fiks 5%, duke përjashtuar përgjegjësinë e audituesve dhe administratorëve.
Ky proces mund të shndërrohet në kanal për:

• pastrimin e diferencave të pajustifikuara,
• formalizim të kapitalit të padeklaruar,
• manipulim të historikut financiar.

5. Mospërputhje me praktikat e BE-së

Standardet e BE-së mbështesin transparencën, auditimin e rregullt dhe bashkëpunimin administrativ. Marrëveshjet fiskale të negociuara individualisht prej administratës janë konceptualisht të papajtueshme me acquis (Kapitulli 16).

6. Efekte fiskale të përkohshme, jo strukturore

Të ardhurat që siguron ligji janë të menjëhershme, por jo të qëndrueshme. Afatgjatë, baza tatimore mund të ngushtohet dhe besimi në sistem të dëmtohet.

7. Rrezik politik dhe perceptim publik negativ

Nisma mund të interpretohet si instrument elektoral që ul presionin ndaj subjekteve të mëdha dhe krijon perceptimin e “pajtimeve të negociuara” me bizneset problematike.

Në përfundim, nisma e “Paqes Fiskale” paraqitet si një rrugë e shpejtë për të rritur të ardhurat dhe për të “mbyllur konfliktet” mes bizneseve dhe administratës tatimore. Por realiteti mbetet më kompleks: ajo krijon rrezik për shpërblim të sjelljes jo-korrekte, dobëson kontrollin tatimor dhe cenon parimet e barazisë fiskale.
Për t’u konsideruar një instrument i besueshëm reformues, çdo marrëveshje e tillë duhet të shoqërohet me kufizime të forta, transparencë publike dhe garanci që ajo nuk shndërrohet në traditë periodike të faljeve fiskale.