Informaliteti në Shqipëri: Qasjet për ta mposhtur bazuar te përvoja

10 €

Mjedisi i biznesit pengohet nga një ekonomi e madhe informale. Ekonomia informale mbetet e përhapur, duke ndikuar në konkurrencën e ndershme mes bizneseve.

Instituti i Statistikave vlerëson se punësimi informal zë 29.4% të punësimit total, pa përfshirë sektorin e bujqësisë, por në fakt bujqësia mban një nivel më të lartë informaliteti se pjesa tjetër e ekonomisë, ndërkohë që informaliteti ka ardhur në rritje në vitet e fundit për arsye të pastrimit të parasë në nivele më të larta.

Turizmi, një sektor i prirur ndaj informalitetit, është rritur ndjeshëm vitet e fundit, duke paraqitur sfida për luftën kundër ekonomisë informale.

Bizneset joformale shpesh shmangin taksat dhe rregulloret, duke u dhënë atyre një avantazh të padrejtë ndaj ndërmarrjeve formale. Kjo minon konkurrencën e bizneseve duke ndikuar edhe në injorimin e standardeve rregullatore, të cilat mund të ndikojnë në cilësinë dhe sigurinë e produkteve dhe shërbimeve.

Nivelet e larta të informalitetit shihet se po pengojnë investimet e huaja në sektorët jetikë të prodhimit për shkak të rreziqeve dhe paqëndrueshmërisë së perceptuar.

Si rrjedhojë e kësaj qasje të biznesit, qeveria humbet të ardhura të konsiderueshme tatimore që mund të investohen në shërbimet publike dhe infrastrukturën.

Nga ana tjetër, punëtorëve joformalë u mungon aksesi në sigurimet shoqërore, përfitimet shëndetësore dhe mbrojtjet ligjore, duke çuar në kushte më të këqija të punës.

Ky udherrefyes jep orientimin se si duhet te angazhohen me gjithpoerfshirje burimet dhe modelet per te mposhtur informalitetin duke ju referuar edhe praktikave te mira ne vendet e ndryshme per qasje ndaj sektoreve problematike si: bujqesia, ndertimi dhe turizmi.

Kategori: , Etiketa: , , , , , , , , , , ,

Përshkrim

Informaliteti në Shqipëri i referohet pjesës së ekonomisë që operon jashtë rregulloreve formale, taksave dhe ligjeve të punës. Këtu përfshihen bizneset e paregjistruara, të ardhurat e padeklaruara dhe punësimi informal.

Sektori informal është bërë i rëndësishëm në Shqipëri, duke kontribuar në evazionin fiskal, konkurrencën e pandershme, uljen e të ardhurave të qeverisë dhe mungesën e mbrojtjes sociale për punëtorët.

Informaliteti është një çështje e rëndësishme në sektorë të ndryshëm në Shqipëri, duke përfshirë ndërtimin, turizmin dhe bujqësinë. Këtu është një përmbledhje e shkurtër:

Punësimi informal në sektorin e ndërtimit është mjaft i përhapur. Shumë punëtorë operojnë pa kontrata formale, sigurim të duhur ose respektim të standardeve ligjore të punësimit1. Ky “informalitet gri” minon të drejtat e punëtorëve dhe paraqet rreziqe për rritjen ekonomike.

Edhe sektori i turizmit përballet me sfida me informalitetin. Pavarësisht rritjes së sektorit dhe kontributeve të rëndësishme në ekonomi, shumë aktiviteteve të lidhura me turizmin u mungojnë rregullimi dhe standardizimi i duhur. Kjo çon në konkurrencë të pandershme dhe standarde më të ulëta të cilësisë.

Bujqësia është një tjetër sektor i ndikuar shumë nga informaliteti. Një pjesë e madhe e punësimit në bujqësi është informale, që do të thotë se shumë punëtorë nuk kanë kontrata formale apo akses në mbrojtje sociale. Kjo mungesë formalizimi ndikon në konkurrueshmërinë e sektorit dhe produktivitetin e përgjithshëm.

Trajtimi i informalitetit në këta sektorë është thelbësor për sigurimin e kushteve të drejta të punës, rritjes ekonomike dhe zhvillimit të qëndrueshëm.

Për të mposhtur informalitetin kërkohet një qasje e balancuar që kombinon stimujt, zbatimin dhe mbështetjen për të siguruar pajtueshmërinë afatgjatë dhe rritjen ekonomike.

Produkte të afërt