Paraja jashtë bankave dhe ndikimi i informalitetit

4 €

Ky studim ka për qëllim të ofrojë një analizë të thelluar të dy fenomeneve kryesore që ndikojnë në zhvillimin ekonomik dhe stabilitetin financiar në Shqipëri dhe disa vende të tjera të rajonit, përkatësisht Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën.

Ky fenomen përfshin ekonominë informale dhe përdorimin e parasë jashtë bankave, të cilat janë gjithnjë e më të dukshme dhe kanë pasur ndikime të ndjeshme në politikën fiskale, investimet dhe besimin e qytetarëve në sistemin bankar.

Në këtë analizë, do të shqyrtojmë:

  1. Përmbledhje e fenomenit të ekonomisë informale dhe përdorimi i parave jashtë bankave

Do të shqyrtojmë nivelet e ekonomisë informale dhe paraja jashtë bankave për çdo vend, përfshirë Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën, dhe do të përpiqemi të kuptojmë se si këto fenomene ndikojnë në PBB-në, besimin në bankat dhe mbledhjen e taksave.

  1. Analiza e ekonomisë informale dhe parave jashtë bankave në Shqipëri

Analiza do të fokusohet në situatën e ekonomisë informale në Shqipëri dhe do të trajtohet mënyra se si kjo ka çuar në një përdorim të lartë të parasë jashtë bankave. Shqipëria ka investuar shumë në fiskalizim dhe digjitalizim, por niveli i informalitetit mbetet i lartë, duke vështirësuar përpjekjet për formalizim të aktiviteteve ekonomike dhe përfitimet nga politikat fiskale.

  1. Përpjekjet për menaxhimin e ekonomisë informale dhe digjitalizimi në vendet e Rajonit

Në këtë pjesë, do të shqyrtohen investimet dhe reformat e bërë në Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën për të menaxhuar informalitetin dhe për të nxitur përdorimin e kanaleve bankare. Do të analizojmë se sa kanë arritur këto shtete në reduktimin e informalitetit dhe rritjen e besimit në sistemin bankar, si dhe ndikimin e teknologjisë në përmirësimin e administratës dhe formalizimin e bizneseve.

  1. Efektiviteti i politikave të fiskalizimit dhe digjitalizimit në menaxhimin e ekonomisë informale

Do të analizojmë se si politika fiskale dhe investimet në teknologji, si sistemi i fiskalizimit dhe digjitalizimi i administratës, kanë ndihmuar në menaxhimin e informalitetit dhe stimulimin e aktivitetit ekonomik në secilin vend të rajonit. Në këtë pjesë, do të krahasohen efektet e politikave të implementuara dhe mundësitë për përmirësimin e mëtejshëm.

  1. Krahasimi i produktivitetit fiskal në Shqipëri dhe vendet e Rajonit

Do të bëhet një krahasim i drejtpërdrejtë i efektivitetit të politikave të fiskalizimit dhe formalizimit të aktiviteteve ekonomike në Shqipëri, Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën. Ky krahasim do të bazohen në të dhëna reale dhe në analizën e ndikimeve të politikave të ndryshme në rritjen e produktivitetit dhe formalizimin e sektorëve të ndryshëm të ekonomisë.

  1. Mbyllja dhe mendime për të ardhmen

Pjesa përfundimtare do të ofrojë një vlerësim të mundësive dhe sfidave që ka Shqipëria dhe vendet e tjera të rajonit për të përmirësuar formalizimin e ekonomisë, për të rritur besimin në sistemet bankare dhe për të nxitur përdorimin e teknologjisë për të menaxhuar informalitetin. Kjo do të përfshijë rekomandime për përmirësimin e politikave dhe investimeve në teknologji për të arritur një rritje të qëndrueshme ekonomike dhe stabilitet financiar.

Ky material është i strukturuar për të ofruar një pasqyrë të detajuar të sfidave dhe mundësive që këto vende përballen në menaxhimin e informalitetit dhe përdorimit të parasë jashtë bankave, si dhe për të vlerësuar ndikimin e politikave dhe investimeve të ndryshme në zhvillimin ekonomik.

Kategori: , Etiketa: , , , , , , , , , ,

Përshkrim

Në këtë studim kemi analizuar faktorët që ndikojnë në ekonominë informale dhe përdorimin e parasë jashtë bankave në Shqipëri dhe disa vende të tjera të rajonit, si Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Bosnja dhe Hercegovina. Këtu janë përmbledhjet dhe krahasimet e mundshme për secilin aspekt:

PBB dhe ekonomia informale

Shqipëria (2023) ka një PBB prej 25.2 miliardë euro dhe një ekonomi informale që përbën 30%-35% të PBB-së (~7.56-8.82 miliardë euro), ndërkohë që paraja jashtë bankave është rreth 5-7 miliardë euro (20%-28% e PBB-së).

Maqedonia e Veriut (2023) ka një PBB prej 14 miliardë euro dhe një ekonomi informale prej 20%-25% të PBB-së (~3-3.5 miliardë euro), me para jashtë bankave rreth 2 miliardë euro (14%-15% e PBB-së).

Serbia (2023) ka një PBB prej 70 miliardë euro, me ekonominë informale që arrin 25%-30% të PBB-së (~17-21 miliardë euro), dhe para jashtë bankave prej 5-6 miliardë euro (7%-8.5% e PBB-së).

Bosnja dhe Hercegovina (2023) ka një PBB prej 22 miliardë euro, me ekonominë informale që përbën 30%-35% të PBB-së (~6.6-7.7 miliardë euro), dhe para jashtë bankave që janë rreth 3-4 miliardë euro (14%-18% e PBB-së).

Politikat fiskale dhe digjitale

Shqipëria ka investuar fuqishëm në fiskalizim dhe digjitalizimin e administratës publike, duke përfshirë sistemet e faturimit elektronik dhe monitorimit në kohë reale. Këto investime kanë rritur mbledhjen e taksave, por sfida e madhe mbetet niveli i lartë i informalitetit dhe besimi i ulët në sistemet bankare.

Maqedonia e Veriut ka ndërmarrë reforma për të formalizuar bizneset dhe ka përmirësuar infrastrukturën digjitale, por përparimi është ende i kufizuar nga përdorimi i ulët i teknologjisë për menaxhimin e informalitetit.

Serbia ka realizuar reforma në sistemin tatimor dhe luftën kundër korrupsionit, si dhe ka përmirësuar besimin në bankat e vendit, megjithatë ende përdorimi i parasë cash mbetet i lartë.

Bosnja dhe Hercegovina ka përdorur teknologjinë për të kanalizuar remitancat përmes kanaleve formale dhe ka përmirësuar mbrojtjen sociale dhe sigurimet shëndetësore për punëtorët informalë, por ka ende mundësi për rritje në përdorimin e teknologjisë.

Efektiviteti i politikave dhe produktiviteti

Shqipëria ka bërë përparime në fiskalizim dhe digjitalizim, por niveli i lartë i informalitetit dhe besimi i ulët në bankat dhe sistemet financiare kanë kufizuar efektet pozitive.

Maqedonia, Serbia dhe Bosnja kanë arritur përmirësime në besimin në bankat e vendit dhe në sistemet tatimore, duke ulur informalitetin dhe duke rritur mundësitë për formalizim, por edhe këto vende kanë sfida të ngjashme.

Ekonomia informale dhe paraja jashtë bankave

Ekonomia informale gjeneron shumë para jashtë bankave për disa arsye kryesore:

Evitimi i taksave

Bizneset dhe individët në sektorin informal shmangin taksat dhe kontribuimet shoqërore, duke preferuar përdorimin e parasë cash për të shmangur monitorimin dhe kontrollin e autoriteteve.

Mungesa e besimit në sistemet bankare

Shumë individë dhe biznese janë skeptikë ndaj bankave, duke preferuar të mbajnë të ardhurat dhe transaksionet jashtë kanaleve formale.

Anonimati dhe fleksibiliteti i parasë cash

Përdorimi i parasë cash ofron anonim të dhe mundësi fleksibiliteti për ata që janë të përfshirë në aktivitete informale, të cilat nuk janë të kontrolluara.

Kultura e përdorimit të parasë cash

Në disa vende, ka një kulturë të fortë të përdorimit të parasë cash, që i shtyn individët dhe bizneset të mbajnë paratë jashtë bankave.

Përderisa Shqipëria ka investuar ndjeshëm në teknologji dhe fiskalizim, ka një pengesë të madhe nga niveli i lartë i informalitetit dhe përdorimi i parasë cash.

Në krahasim me Maqedoninë, Serbinë dhe Bosnjën, që kanë përmirësuar besimin në sistemet bankare dhe formalizimin e bizneseve, Shqipëria mund të përmirësojë më tej besimin në bankat dhe infrastrukturën financiare për të mundësuar një rritje më të shëndetshme të sektorit formal.

Produkte të afërt