Siguria ekonomike si pjesë e sigurisë kombëtare

0 €

Qëllimi kryesor i kësaj analize është të ekspozojë mënyrën se si Ligji për Investimet Strategjike, në vend që të shërbejë si instrument zhvillimi dhe tërheqjeje të kapitalit produktiv dhe të pastër, ka krijuar një kanal të privilegjuar për hyrjen e kapitalit të madh me burim të dyshimtë ose të paqartë në Shqipëri.

Përmes një analize strukturore dhe kritike, synohet të evidentohen praktikat që kanë çuar në cenimin e standardeve të transparencës, barazisë së trajtimit dhe ruajtjes së interesit publik në përdorimin e aseteve kombëtare dhe mundësive zhvillimore.

Qasja është kritike dhe sistemike, duke ndërthurur:

  • Analizën institucionale dhe ligjore të kornizës për investimet strategjike;
  • Perspektivën e qeverisjes dhe transparencës ekonomike;
  • Vlerësimin e rreziqeve makroekonomike dhe fiskale që burojnë nga pranimi pa verifikim thelbësor i kapitalit të huaj;
  • Analizën e praktikave të përjashtimit nga kontrolli dhe monitorimi demokratik në procese të rëndësishme vendimmarrjeje.

Kjo qasje ndihmon në zbërthimin e pasojave reale të zbatimit të ligjit dhe mungesës së instrumenteve korrektuese, duke e vendosur këtë zhvillim në një kornizë më të gjerë të sfidave të qeverisjes ekonomike dhe integritetit institucional në Shqipëri.

Analiza ndërtohet mbi një metodologji të kombinuar ku përfshihen:

  1. Analizë krahasimore ligjore dhe institucionale, duke parë praktikat e vendeve të tjera të rajonit dhe BE-së mbi trajtimin e investimeve strategjike dhe kontrollin e kapitalit.
  2. Shqyrtim kritik i dokumenteve ligjore, duke përfshirë Ligjin nr. 55/2015 dhe aktet nënligjore shoqëruese, si dhe ndryshimet në vijimësi.
  3. Analizë empirike e rasteve konkrete të dhënies së statusit “investitor strategjik”, bazuar në informacion të hapur publik, të dhëna të medias dhe raportimeve zyrtare.
  4. Përdorimi i instrumenteve të ekonomisë institucionale dhe teorisë së asimetrisë së informacionit, për të analizuar efektet sistemike të këtij ligji në ekonominë kombëtare.
  5. Mbështetje në koncepte të riskut fiskal dhe pastrimit të parave, si pjesë e standardeve të FMN, BE dhe FATF.

Analiza mbështetet në burime të kombinuara primare dhe sekondare, të cilat përfshijnë:

  • Legjislacionin shqiptar për investimet strategjike dhe vendimet e Këshillit të Investimeve Strategjike;
  • Raportet e Ministrisë së Financave, Agjencisë së Investimeve dhe institucioneve të kontrollit (KLSH, ILDKPKI);
  • Raportime mediatike dhe investigime ekonomike që kanë trajtuar raste konkrete investitorësh strategjikë me kapital të dyshimtë;
  • Raportet ndërkombëtare nga institucione si FMN, Banka Botërore, OECD dhe Transparency International mbi mjedisin e investimeve dhe luftën kundër pastrimit të parave;
  • Raste krahasimore ndërkombëtare, që ndihmojnë në vlerësimin e devijimeve të modelit shqiptar nga standardet e mira të qeverisjes ekonomike.

Nëpërmjet kësaj qasjeje të ndërthurur, analiza synon të kontribuojë në debatet publike dhe politike për reformimin e legjislacionit mbi investimet strategjike dhe ndërtimin e një arkitekture më të fortë të integritetit ekonomik dhe fiskal në Shqipëri.

Category: Etiketa: , , , , , , , ,

Përshkrim

Kjo analizë synon të hedhë dritë mbi një prej mekanizmave më të rëndësishëm dhe njëherazi më të diskutueshëm të politikave ekonomike të dekadës së fundit në Shqipëri, Ligjin për Investimet Strategjike. I konceptuar fillimisht si një instrument për të përshpejtuar zhvillimin ekonomik përmes tërheqjes së kapitalit të madh në sektorët prioritarë, ky ligj ka përfunduar, në shumë raste, si një kanal i shpejtë dhe i pakontrolluar për kalimin e kapitalit me burim të paqartë apo të dyshimtë.

Analiza nis me një shqyrtim kritik të strukturës dhe funksionimit të ligjit, për të theksuar procedurat e përshpejtuara dhe mungesën e transparencës që e karakterizojnë. Ajo më tej ndalet te asimetria e informacionit dhe standardet minimale të verifikimit, që e zhvendosin fokusin nga burimi real i kapitalit te forma e tij ligjore dhe deklarative. Kjo krijon hapësira të mëdha për kapital që vjen nga juridiksione të errëta apo me histori financiare problematike.

Më pas, trajtohen pasojat që kjo qasje sjell për rregullsinë institucionale, konkurrencën e ndershme dhe integritetin ekonomik të vendit, duke argumentuar se ekziston një rrezik real për kapjen e politikës ekonomike nga interesa të fshehura financiare, duke minuar besimin në institucione dhe stabilitetin afatgjatë.

Përtej konstatimeve kritike, analiza propozon një seri masash konkrete dhe sistemike që synojnë riparimin e ligjit, forcimin e institucioneve të kontrollit, dhe zhvillimin e një arkitekture transparente dhe gjithëpërfshirëse për menaxhimin e investimeve të huaja, sidomos kur bëhet fjalë për kapital të madh dhe me ndikim të gjerë publik.

Në përmbyllje, nënvizohet se sfida nuk qëndron thjesht në përmirësimin teknik të ligjit, por në ndërtimin e një ekonomie që i reziston kapitalit të dyshimtë, mbështetur mbi transparencë, integritet institucional dhe rregulla të barabarta për të gjithë aktorët ekonomikë.

Përmes një transformimi të thellë të kuadrit ligjor, kulturës institucionale dhe ndërgjegjes publike, Shqipëria mund të shmangë rrezikun e shndërrimit në një hab investimesh të errëta, duke u orientuar drejt një zhvillimi të qëndrueshëm, të drejtë dhe të besueshëm.

Produkte të afërt