Riformatimi i tatimit mbi dividendin në Shqipëri

Përshkrim

Reforma e tatimit mbi dividendin në Shqipëri – një kthesë strategjike drejt drejtësisë fiskale dhe kapitalit prodhues

Reforma e sistemit të tatimit mbi dividendin në Shqipëri përfaqëson një largim të rëndësishëm nga qasjet tradicionale të politikës fiskale. Nuk është thjesht një ndryshim në normat tatimore, por një riorientim i thellë struktural dhe filozofik mbi mënyrën se si kapitali tatohet dhe mobilizohet në ekonomi. Në vend që të shërbejë si një mekanizëm neutral për mbledhjen e të ardhurave, kjo reformë vepron si një instrument strategjik për zhvillim ekonomik, me ndikime të gjera në sjelljen e investitorëve, cilësinë e buxhetit dhe performancën afatgjatë të sektorit privat.

Në thelb, kjo reformë adreson një problem të kahershëm strukturor në modelin fiskal të Shqipërisë: kapitali pasiv është privilegjuar, ndërkohë që kapitali prodhues – veçanërisht fitimet e riinvestuara – ka munguar në nxitje dhe mbështetje të mjaftueshme. Taksa e sheshtë aktuale mbi dividendët, pavarësisht përdorimit të kapitalit, ka favorizuar në mënyrë të pavetëdijshme konsumimin afatshkurtër në vend të investimit afatgjatë, duke përfituar më shumë ata që nxjerrin kapital sesa ata që krijojnë vlerë.

Modeli i ri synon të korrigjojë këtë pabarazi përmes një trajtimi të diferencuar:

• Ata që riinvestojnë, përfitojnë nga përjashtimi nga tatimi.
• Ata që konsumojnë në mënyrë të tepruar, përballen me norma më të larta tatimi.
• Aktorët e vegjël dhe inovativë mbrohen dhe inkurajohen.

Kjo qasje mbështetet në tre objektiva themelore:

1. Promovimin e drejtësisë fiskale përmes lidhjes më të ngushtë midis tatimit dhe kontributit ekonomik.
2. Nxitjen e riinvestimit për të fuqizuar kapacitetin e sektorit privat dhe krijimin e vendeve të reja të punës.
3. Rritjen e qëndrueshmërisë së të ardhurave përmes një shpërndarjeje më të drejtë të barrës fiskale midis kategorive të investitorëve.

Sqarimi i Reformës – Një instrument zhvillimi, jo vetëm një politikë tatimore

🔹 Pse kjo reformë është e domosdoshme?

Pyetja që shtrohet nuk është nëse kjo reformë është teknikisht e realizueshme, por nëse është strategjikisht e domosdoshme – dhe përgjigjja është po. Sistemi aktual tatimor në Shqipëri trajton të gjitha të ardhurat nga dividendi njësoj, pavarësisht nëse ato përdoren për të rritur ekonominë apo për të financuar konsum personal. Kjo ka krijuar paefikasitete, ka dekurajuar riinvestimin vendas dhe ka thelluar pabarazitë midis sipërmarrësve të vegjël dhe nxjerrësve të mëdhenj të kapitalit.

Sistemi i propozuar prezanton një strukturë progresive:

• 8% tatim mbi dividendët deri në 10 milionë lekë;
• 15% për pjesën mbi këtë prag;
• 0% tatim për dividendët që riinvestohen në ekonominë shqiptare.

Kjo qasje me tre nivele është jo vetëm më e drejtë, por edhe më racionale ekonomikisht. Ajo nxit riinvestimin, mbështet rritjen e ndërmarrjeve dhe rrit ndikimin zhvillimor të kapitalit privat.

🔹 Përfitimet e pritshme në nivelet makro dhe mikro

Reforma e tatimit mbi dividendin pritet të gjenerojë efekte pozitive dhe të ndërthurura në disa dimensione kyçe të ekonomisë shqiptare. Para së gjithash, ajo ndryshon sjelljen e sektorit privat duke nxitur riinvestimin dhe zgjerimin e aktivitetit – veçanërisht në ndërmarrjet e vogla, të mesme dhe startup-e. Duke shpërblyer përdorimin prodhues të kapitalit dhe jo konsumimin pasiv, reforma promovon një klimë më sipërmarrëse dhe orientuar drejt rritjes.

Nga këndvështrimi fiskal, reforma forcon qëndrueshmërinë e buxhetit, duke siguruar që kapitali pasiv – shpesh i paprekur ose i shtyrë nga taksimi – tashmë të kontribuojë më drejtësisht. Kjo jo vetëm që zgjeron bazën tatimore, por gjithashtu redukton varësinë nga shpërndarjet e rastësishme të dividendëve.

Në aspektin e zhvillimit, reforma orienton kapitalin drejt sektorëve prodhues, duke mbështetur krijimin e vendeve të punës dhe rritjen e kapaciteteve në ekonominë reale. Ky zhvendosje ndihmon në forcimin e lidhjes ndërmjet akumulimit të kapitalit dhe fuqisë punëtore.

Nga këndvështrimi i drejtësisë, struktura e re tatimore përmirëson perceptimet publike mbi drejtësinë fiskale, duke korrigjuar pabarazitë që më parë favorizonin në mënyrë disproporcionale mbajtësit e mëdhenj të kapitalit. Reforma adreson kritikat për trajtimin regresiv në tatimin mbi kapitalin, duke e bërë sistemin më legjitim dhe më të qëndrueshëm politikisht.

Së fundmi, përmes harmonizimit të tatimit mbi dividendët me atë mbi pagat, reforma redukton ndjeshëm hapësirat për arbitrazh tatimor dhe evazion. Kjo përafrim mbyll boshllëqet që më parë lejonin individët dhe entitetet të përfitonin nga trajtimet e ndryshme tatimore, duke ndërtuar një mjedis fiskal më transparent dhe të përputhshëm.

Të gjitha këto ndikime tregojnë qartë se kjo reformë nuk është një ndërhyrje teknike e izoluar, por një strategji gjithëpërfshirëse për transformim ekonomik – e bazuar në parime të drejtësisë, efikasitetit dhe qëndrueshmërisë afatgjatë.

🔹 KOmente përmbyllëse mbi filozofinë: kapitali, puna dhe shteti

Në thelbin e saj, kjo reformë përfaqëson një rishikim të kontratës sociale ndërmjet kapitalit, punës dhe shtetit. Duke reduktuar privilegjet për kapitalin e papunë dhe duke stimuluar përdorimin e tij prodhues, Shqipëria po hedh një hap të rëndësishëm drejt një arkitekture fiskale më gjithëpërfshirëse dhe zhvillimore.

Reforma ndërton një sistem ku:

• Kapitali që ndërton ekonominë tatohet më pak;
• Kapitali që shmang përgjegjësitë kontribuon më shumë;
• Dhe interesi publik mbrohet përmes alokimit më të mirë të burimeve.

Me pak fjalë, reforma e tatimit mbi dividendin është më shumë se një masë fiskale – është një zgjedhje strategjike për zhvillim të qëndrueshëm dhe të drejtë.