Politika e çmimeve referuese për pasuritë e paluajtshme në Shqipëri

4 €

Ky studim trajton në mënyrë të strukturuar dhe analitike çështjen e çmimit referues të pasurive të paluajtshme në Shqipëri, duke e shqyrtuar atë si një instrument me rëndësi fiskale dhe administrative, por që në formën aktuale të zbatimit ka sjellë problematika të theksuara në funksionin e tij ekonomik, social dhe ligjor.

Në një kohë kur tregu i pasurive të paluajtshme (imobiliar) shqiptar karakterizohet nga dinamika të shpejta, informalitet i lartë dhe mungesë transparence, vendosja e një çmimi referues të pandryshuar për vite me radhë dhe e shkëputur nga realiteti i tregut krijon jo vetëm pasaktësi në vlerësim dhe planifikim publik, por ndikon drejtpërdrejt edhe në nivelin e besueshmërisë institucionale dhe në motivimin për përmbushje vullnetare të detyrimeve tatimore.

Studimi analizon funksionin aktual të këtij çmimi në raport me objektivat e shpallura fiskale dhe ekonomike, duke vlerësuar implikimet që ai sjell për ndërtuesit, investitorët, qytetarët dhe institucionet shtetërore.

Në këtë kuadër, identifikohen problemet kryesore që burojnë nga mospërputhja me tregun, mungesa e përditësimit, përdorimi i paunifikuar dhe moskonsultimi me aktorët e interesuar.

Për më tepër, paraqitet një krahasim i shkurtër me praktikat e vendeve të rajonit, i cili shërben si referencë për të kuptuar më qartë mungesat sistemike të modelit shqiptar dhe nevojën për qasje më të harmonizuar me parimet e ekonomisë së tregut dhe administratës moderne tatimore.

Duke mbështetur analizën mbi të dhëna, logjikë funksionale dhe përvoja ndërkombëtare, studimi formon bazën për të sugjeruar një reformim tërësor dhe të arsyetuar të sistemit të çmimit referues, në mënyrë që ai të mos mbetet një instrument formal dhe penalizues, por të shndërrohet në një mjet të besueshëm dhe të dobishëm për drejtësi fiskale, stabilitet të tregut dhe zhvillim të qëndrueshëm ekonomik.

Kategori: , Etiketa: , , , , , , , ,

Përshkrim

Zbatimi i një metodologjie të njëanshme dhe statike për përcaktimin e çmimeve referuese, në mungesë të një përditësimi sistematik dhe të një baze të dhënash të besueshme nga tregu, përbën një cenim të qartë të të drejtave të tatimpaguesve dhe shkelje të parimeve themelore të drejtësisë tatimore dhe kushtetuese.

Kjo qasje bie ndesh me parimin e barazisë përpara ligjit (neni 18 i Kushtetutës), pasi i trajton njësoj subjekte që operojnë në kushte të ndryshme gjeografike, ekonomike dhe ligjore, duke aplikuar vlera standarde arbitrare, të palidhura me realitetin ekonomik.

Për më tepër, përdorimi i çmimeve referuese si bazë për tatim mbi qiranë apo kalimin e pronësisë, pa mundësinë për t’u mbështetur në dokumentacionin real apo vlerat e tregut, është në kundërshtim me parimin e besimit të ligjshëm dhe garantimit të një administrimi të drejtë fiskal, të sanksionuar në jurisprudencën evropiane dhe praktikat më të mira të OECD.

Kjo situatë përkthehet jo vetëm në rritje të pasigurisë ligjore për tatimpaguesit, por edhe në risk të shtuar për penalitete të padrejta dhe konteste gjyqësore, që rëndojnë mbi burimet publike dhe cenojnë efikasitetin e administratës tatimore.

Në kushtet e një administrimi tatimor modern, mbështetja mbi referenca fikse dhe të paarsyetuara bie në kundërshtim me nevojën për politikë tatimore të personalizuar dhe të orientuar nga tregu, ku të dhënat reale mbi transaksionet, qiratë, ecurinë e sektorit ndërtimor dhe ndryshimet demografike përbëjnë themelin e çdo përllogaritjeje tatimore.

Ndaj është e domosdoshme që metodologjia e çmimit referues të ridimensionohet si një instrument informues dhe orientues, jo detyrues dhe penalizues, duke u ndërtuar mbi parimet e transparencës, pjesëmarrjes, proporcionalitetit dhe përputhshmërisë me tregun real.

Vetëm duke ndjekur një qasje të bazuar në transparencë, proporcionalitet dhe fakticitet, mund të sigurohet një ekuilibër i qëndrueshëm midis interesit publik dhe të drejtave të ligjshme të tatimpaguesve.

Produkte të afërt