A jemi në prag të një flluske financiare?

Në analizën tonë mbi përgjigjen sa më shteruese të pyetjes nëse jemi në prag të një flluske financiare, ne kemi shqyrtuar një sërë faktorësh që karakterizojnë flluskat financiare dhe treguesit aktualë ekonomikë e financiarë.

Një flluskë financiare ndodh kur çmimet e aseteve (si pasuritë e paluajtshme, aksionet, mallrat ose kriptovalutat) rriten në nivele shumë më të larta sesa vlera e tyre reale ekonomike, zakonisht për shkak të spekulimeve të tregut dhe optimizmit të tepruar. Kur kjo rritje ndalon, çmimet bien në mënyrë drastike, duke shkaktuar humbje të mëdha.

Në analizën tonë ne kemi sqaruar me shembuj dhe fakte treguesit kryesorë të flluskës financiare.

Kushtet ekonomike, financiare dhe fiskale që Shqipëria të jetë e rriskuar nga një Flluskë Financiare duhet të monitorohen dhe menaxhohen nëpërmjet adresimit specifik.

Flluskat financiare duhen analizuar së par inga sinjalet e kushteve ekonomike, të tilla si:

• Rritja e shpejtë e çmimeve të pasurive. Një rritje e tejskajshme dhe e pandalur e çmimeve të pasurive të paluajtshme, veçanërisht në zonat urbane si Tirana dhe Durrësi.
• Deficit i lartë tregtar. Importet që tejkalojnë ndjeshëm eksportet mund të tregojnë një ekonomi të pasigurt.
• Pabarazia ekonomike. Një rritje e varfërisë dhe ulja e fuqisë blerëse mund të ndikojnë në krijimin e një flluske përmes kredive të paqëndrueshme.

Së dyti janë kushtet financiare, të tilla si:

• Kreditimi i tepruar. Bankat që ofrojnë kredi me kushte të lehtësuara, duke çuar në një mbivlerësim të aktiveve tregojnë se rrisku po afrohet.
• Rritja e borxhit privat. Familjet dhe bizneset që marrin borxhe në nivele të larta për investime spekulativ apo përfitimi të shpejtë.
• Flukse të mëdha kapitalesh të huaja. Investimet e huaja që nuk përputhen me nevojat e tregut lokal dhe krijojnë një efekt artificial të rritjes.

Së treti janë kushtet fiskale, si:

• Politika fiskale të papërgjegjshme. Shpenzime publike të pakontrolluara ose ulje të të ardhurave nga taksat që çojnë në rritje të borxhit publik.
• Inflacion i lartë. Kombinimi i inflacionit dhe rritjes së ngadaltë ekonomike mund të krijojë baza të paqëndrueshme.
• Mungesa e transparencës. Politika të paqarta fiskale dhe mungesa e të dhënave të sakta financiare që pengojnë parashikimin e rreziqeve.

Rreziku i një flluske financiare për Shqipërinë mund të lidhet me një kombinim faktorësh, përfshirë sjelljen spekulative, dobësitë në tregjet e brendshme dhe ndikimet globale. Rëndësia e ndërhyrjeve parandaluese dhe monitorimit të vazhdueshëm të tregut financiar është thelbësore për të mbrojtur ekonominë kombëtare nga pasojat shkatërruese të një flluske financiare.