Shpenzimet familjare dhe të ardhurat që DUHEN, 2025

Analiza “Shpenzimet familjare dhe të ardhurat që DUHEN, 2025” synon të ofrojë një pasqyrë të detajuar mbi përballimin e shpenzimeve familjare në Shqipëri për vitin 2024, d me këndvështrimin për 2025 duke marrë parasysh faktorët socio-ekonomikë që ndikojnë në strukturën e shpenzimeve dhe nevojat për të ardhura të mjaftueshme që mbulojnë këto shpenzime. Ky analizë është një mjet i rëndësishëm për të kuptuar sfidat që përballen familjet dhe ndikimin që politikat ekonomike dhe sociale kanë në përmirësimin e kushteve të jetesës.

Objektivat kryesore të analizës

  1. Identifikimi i shpenzimeve familjare kryesore. Analiza ka për qëllim të kategorizojë dhe kuptojë se cilat janë shpenzimet kryesore të familjeve shqiptare, duke përfshirë ushqimin, strehimin, shëndetësinë, arsimin, energjinë dhe transportin. Përcaktimi i pjesëmarrjes së këtyre shpenzimeve në buxhetin e familjeve do të ndihmojë për të kuptuar më mirë faktorët që ndikojnë në strukturën e shpenzimeve.
  2. Llogaritja e të ardhurave që janë të nevojshme për të përballuar shpenzimet. Një aspekt kyç i analizës është përcaktimi i nivelit të të ardhurave që një familje duhet të ketë për të përballuar këto shpenzime në vitin 2024. Kjo përfshin një krahasim me nivelin e pagave mesatare dhe të ardhurat e mundshme për familjet në qytete dhe zona rurale.
  3. Ndikimi i inflacionit dhe ndryshimeve ekonomike. Analiza do të shqyrtojë gjithashtu ndikimin e inflacionit dhe ndryshimeve të tjera ekonomike, të cilat kanë një efekt të drejtpërdrejtë në çmimet e produkteve dhe shërbimeve. Inflacioni, rritja e çmimeve të energjisë dhe pasiguria ekonomike janë faktorë që ndikojnë në aftësinë e familjeve për të përballuar shpenzimet e përditshme.
  4. Analiza e ndryshimeve ndërmjet grupeve të ndryshme sociale dhe zonave gjeografike. Të ardhurat dhe shpenzimet variojnë në mënyrë të konsiderueshme mes grupeve të ndryshme të popullsisë dhe sipas zonave urbane dhe rurale. Ky aspekt i analizës do të ndihmojë në identifikimin e nevojave specifike dhe sfidave që përballen grupe të caktuara, si familjet me fëmijë, pensionistët, ose ata që jetojnë në zona të izoluara.
  5. Propozime për politikat publike dhe mbështetje për familjet. Nga ky proces analizues, analiza do të ofrojë rekomandime për politikat publike që mund të ndihmojnë në përmirësimin e kushteve të jetesës së familjeve. Kjo mund të përfshijë përpjekje për uljen e taksave për grupe të caktuara të popullsisë, mbështetje më të madhe për sektorët e shëndetësisë dhe arsimit, si dhe politika për rritjen e pagave dhe mundësive të punësimit.

Pjesë e rëndësishme e analizës

Për të arritur këto objektiva, analiza do të mbështetet në të dhënat më të fundit për nivelin e të ardhurave të familjeve, për shpenzimet mesatare të tyre, dhe për rritjen e kostove të jetesës. Ajo do të përfshijë gjithashtu një shqyrtim të politikave aktuale dhe të mundshme që mund të ndikojnë në uljen e pabarazisë sociale dhe përmirësimin e mundësive ekonomike për grupe të ndryshme.

Në përfundim, kjo analizë do të ndihmojë në krijimin e një kuptimi të thellë të mënyrës se si shpenzimet familjare janë ndikuar nga ndryshimet ekonomike dhe do të ofrojë një udhëzues për të nxjerrë në pah nevojat për të ardhura të mjaftueshme që do të mbulojnë këto shpenzime në vitin 2024 dhe veçanërisht në 2025.

Përshkrim

Analiza e shpenzimeve familjare është një element thelbësor për të kuptuar mirëqenien ekonomike të familjeve në Shqipëri, si dhe ndikimin e politikave ekonomike dhe sociale në jetesën e tyre. Struktura e shpenzimeve dhe niveli i të ardhurave që nevojiten për të përballuar këto shpenzime, varion në varësi të disa faktorëve, si niveli i jetesës, vendi i banimit, dhe përparësitë individuale të shpenzimeve.

1. Struktura e Shpenzimeve Familjare 

Sipas të dhënave të Anketës së Buxhetit të Familjeve 2024, shpenzimet mesatare mujore për një familje shqiptare janë 91,675 lekë, me një rritje prej 3.7% krahasuar me vitin e kaluar. Kjo strukturë përbëhet nga disa kategori kryesore.

  • Ushqime dhe Pije Joalkoolike. Përbëjnë 40% të shpenzimeve totale, që arrijnë në 36,349 lekë/muaj. Ky është një shpenzim thelbësor dhe një nevojë bazë për çdo familje.
  • Banesë, Ujë, Energji Elektrike dhe Qira. Përfaqësojnë 9.7% të shpenzimeve totale, që janë 8,904 lekë/muaj. Ky shpenzim ka një peshë të konsiderueshme për familjet që jetojnë në qytete të mëdha, ku çmimet e qirave dhe energjisë janë të larta.
  • Transport, Akomodim dhe Restorante. Kjo kategori përbën 7.4% të buxhetit, që arrin në 6,755 lekë/muaj. Kjo përfshin shpenzimet për udhëtime, transport publik, dhe aktivitete sociale si restorante.
  • Të tjera shpenzime. Kjo kategori përfshin arsimin, shëndetësinë, argëtimin, veshmbathjen dhe përkujdesjen për fëmijët ose të moshuarit, dhe arrin në 9% të buxhetit total. Këto shpenzime përbëjnë një pjesë më të vogël, por janë të rëndësishme për mirëqenien e familjeve.

2. Të Ardhurat që nevojiten për të përballuar shpenzimet

Për të pasur një pasqyrë më të qartë të ndarjes së të ardhurave dhe mundësive për t’i mbuluar këto shpenzime, është e rëndësishme të analizojmë të ardhurat që duhen për të mbuluar shpenzimet për një familje mesatare dhe një individ.

A. Familja me Dy Paga Minimale (80,000 lekë/muaj)

  • Ushqime dhe Pije Joalkoolike = 36,349 lekë
  • Banesë, Ujë, Energji Elektrike dhe Qira = 8,904 lekë
  • Transport dhe shpenzime të tjera =10,000 lekë
  • Total i Shpenzimeve = 55,000 lekë (kjo mund të rritet më tej për kategoritë si argëtimi dhe shëndetësia)

Në këtë skenar, një familje me dy paga minimale prej 80,000 lekë/muaj do të mund të përballojë shpenzimet bazë, si ushqimi, strehimi dhe transporti. Megjithatë, kjo shumë është e kufizuar për shpenzimet për aktivitete sociale dhe shërbime të tjera, si arsimi dhe shëndetësia. Prandaj, për të pasur një nivel jetese më të mirë, kjo familje ka nevojë për ndihmë shtesë nga politika sociale, mundësi për trajnim profesional ose kursime shtesë.

B. Familja me të Ardhura nga Shteti (40,000 lekë/muaj)

  • Ushqime dhe Pije Joalkoolike = 36,349 lekë
  • Banesë, Ujë, Energji Elektrike dhe Qira = 8,904 lekë
  • Transport dhe Shpenzime të tjera = 10,000 lekë
  • Total i Shpenzimeve = 55,000 lekë

Për një familje që ka të ardhura nga shteti prej 40,000 lekë/muaj, ka një mungesë të dukshme për të mbuluar shpenzimet bazë. Ky nivel të ardhurash është shumë i kufizuar dhe nuk mund të përballojë shpenzimet për mirëqenien e plotë të familjes, duke krijuar një varfëri relative. Në këtë rast, familja ka nevojë për mbështetje shtesë, ndihmë sociale, ose mundësi për punë të tjera.

Duke analizuar shpenzimet e familjeve dhe të ardhurat që nevojiten për t’i përballuar ato, mund të konkludohet se familjet me të ardhura të ulëta (p.sh., dy paga minimale ose ndihma sociale) kanë vështirësi të konsiderueshme në përballimin e shpenzimeve të jetesës. Kjo krijon nevojën për mbështetje shtesë, përfshirë politika sociale, mundësi për kurse profesionale, dhe nxitjen e mundësive për punësim. Rritja e kostove të jetesës, veçanërisht për ushqime dhe shërbime bazë, është një faktor që shton presionin mbi individët dhe familjet me të ardhura të ulëta.

Për të siguruar një nivel jetese më të qëndrueshëm dhe për të mundësuar zhvillimin personal dhe profesional, do të ishte e nevojshme të krijohen mundësi të reja për individët dhe familjet që mbështeten në mundësi të kufizuara ekonomike.