Analiza e financave dhe projekteve infrastrukturore për 2025-2030

Përshkrim

Ky studim analizon sfidat dhe mundësitë që kanë shtetet e Ballkanit Perëndimor për të realizuar integrimin e plotë në Bashkimin Evropian deri në vitin 2030, duke u përqendruar në nevojat financiare për mbylljen e boshllëqeve infrastrukturore dhe përmbushjen e kushteve të BE-së. Përmes një analize të thelluar të sektorëve kyç si transporti, energjia, ujësjellësit dhe zhvillimi digjital, studimi shqyrton mundësitë për sigurimin e fondeve dhe kapacitetet financiare dhe administrative të shteteve për të realizuar investimet që do të mundësojnë këtë integrim.

Gjithashtu, janë prezantuar skenarët optimistë dhe pesimistë për realizimin e projekteve dhe përmbushjen e kushteve të BE-së, duke u mbështetur në të dhëna konkrete për secilin shtet të rajonit.

Sfida e integrimit në BE dhe boshllëqet infrastrukturore

Ballkani Perëndimor është një rajon në një moment kyç të integrimit në Bashkimin Evropian, por për të arritur këtë, shtetet përballen me sfida të shumta. Këto sfida përfshijnë boshllëqet infrastrukturore të theksuara, veçanërisht në sektorët e transportit, energjisë, ujësjellësve dhe zhvillimit digjital. Për të realizuar kërkesat e BE-së, shtetet e rajonit duhet të investojnë në përmirësimin e infrastrukturës dhe të realizojnë reforma të thella administrative dhe ekonomike.

Në vitin 2025 dhe deri në vitin 2030, nevojat financiare për Ballkanin Perëndimor janë të larta, duke kërkuar një përpjekje të madhe për të mbuluar këto boshllëqe. Kjo periudhë përfshin investime të konsiderueshme në rrugë, hekurudha, energji dhe infrastrukturë digjitale. Shtetet e rajonit kanë nevojë për më shumë se 10 miliardë euro në total për të realizuar këto projekte dhe për të përmbushur kërkesat e BE-së.

Nevojat për investime dhe financim në sektoret kyç

1. Transporti dhe infrastrukturat rrugore

Nevojat për investime në sektorin e transportit janë të mëdha, veçanërisht për zgjerimin dhe rinovimin e rrugëve dhe ndërtimin e akseve të reja, si pjesë e Korridorit 8 dhe Korridorit 10.

Për Shqipërinë dhe Kosovën, investimet në rrugët dhe hekurudhat janë të nevojshme për të mbështetur zhvillimin ekonomik dhe për të lidhur më mirë rajonin me tregjet evropiane. Këto investime përllogariten në më shumë se 2 miliardë euro për periudhën 2025-2030.

2. Energjia dhe Ujësjellësit

Modernizimi i rrjetit të energjisë dhe furnizimi me ujë janë kritike për të përmbushur kërkesat e rritura të BE-së dhe për të mbështetur zhvillimin e energjisë së rinovueshme.

Për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, nevojat janë të rëndësishme për të përmirësuar burimet e energjisë dhe për të rritur kapacitetet për furnizim me ujë dhe menaxhimin e ujërave të ndotura, me investime që kalojnë 1 miliard euro.

3. Zhvillimi digjital

Zhvillimi i infrastrukturës digjitale është thelbësor për rritjen e konkurrencës dhe përmirësimin e lidhjes me tregjet evropiane.

Për shumicën e shteteve të rajonit, investimet në teknologjinë e informacionit dhe komunikimit (TIK) janë të nevojshme për të arritur shpejtësinë dhe cilësinë e internetit që kërkon BE-ja. Kjo kërkon më shumë se 400 milionë euro.

Mundësitë për sigurimin e fondeve

1. Investime të Huaja

Investimet e huaja janë një burim i rëndësishëm për financimin e projekteve infrastrukturore. Për Shqipërinë dhe Kosovën, investitorët ndërkombëtarë janë të prirur të investojnë në projekte të transportit dhe energjisë, por kërkohet një mjedis më i favorshëm ligjor dhe administrativ për të tërhequr këto investime.

2. Huamarrje dhe Partneritete Publike-Private (PPP)

Shtetet duhet të mbështeten në huamarrje të brendshme dhe të jashtme, përveç investimeve private dhe PPP-ve. Këto partneritete janë të domosdoshme për realizimin e projekteve infrastrukturore, veçanërisht për ndërtimin dhe modernizimin e infrastrukturës rrugore dhe digjitale.

Kapaciteti për menaxhimin e financave dhe investimeve

Analiza tregon se shtetet e rajonit përballen me sfida të mëdha në menaxhimin e financave dhe realizimin e investimeve. Pavarësisht nga mundësitë për të siguruar fonde, kapacitetet administrative janë të kufizuara, veçanërisht në Shqipëri dhe Kosovë. Në këto shtete, përmirësimi i kapaciteteve të menaxhimit të projekteve dhe realizimi i reformave në administratën publike janë të nevojshme për të rritur mundësinë për realizimin e suksesshëm të projekteve.

Roli i partneriteteve ndërkombëtare dhe mbështetje e BE-së

Mbështetja ndërkombëtare dhe ajo nga Bashkimi Evropian janë thelbësore për të realizuar këto projekte. BE-ja ofron financim dhe asistencë teknike për shtetet e Ballkanit Perëndimor, por edhe për partneritetet publike-private që mund të sjellin financime shtesë. Ndihma ndërkombëtare dhe mbështetja e BE-së janë thelbësore për të arritur suksesin dhe për të përmbushur kërkesat për integrim.

Ky studim ka për qëllim të ofrojë një pasqyrë të qartë dhe të detajuar për politikanët, ekspertët dhe ata që janë të përfshirë në procesin e integrimit të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian. Ai ndihmon në kuptimin e sfidave dhe mundësive që shtetet e rajonit po përballen për të përmbushur kërkesat e BE-së, duke u fokusuar në financimin e infrastrukturës, reformave dhe nevojave të tjera për zhvillim.

Përmes këtij studimi, politikanët dhe ekspertët mund të merren me informacione të dobishme për të ndihmuar në zhvillimin e politikave që mbështesin përmbushjen e standardeve të BE-së. Gjithashtu, ai do të shërbejë si burim informacioni për hulumtime të tjera dhe si udhëzues për përmirësimin e kapaciteteve financiare dhe administrative të shteteve të Ballkanit Perëndimor në këtë proces.