Harmonizimi i politikave fiskale dhe monetare për rritjen ekonomike
Bankat qendrore nuk kanë mandat për të dhënë para për buxhetin. Ato munden vetëm të shkëmbejnë një aset me një tjetër. Vendime të tilla duhet të jenë të mbështetura nga miratimi i qeverisë dhe parlamentit gjatë procesit të buxhetit.
Edhe pse shumë ekonomistë mendojnë se ka ardhur koha që bankat qendrore duhet të kenë një koordinim pothuajse të detyrueshëm të politikave të tyre monetare me qeverinë, përsa i përket pikës së përbashkët, parasë në qarkullim mbetet ende të përcaktohet se kush është mënyra më oportune dhe më e përshtatshme për kushtet ekonomike shqiptare dhe e bazuar te sistemi financiar i vendit.
Obligacionet qeveritare të mbajtura nga banka qendrore llogariten zakonisht si pjesë e borxhit të qeverisë (borxhi publik). NË të vërtetë, kjo mund të konsiderohet si një anakronizëm nisur nga fakti se të dy institucionet, si Banka qendrore, po ashtu dhe Ministria e Financave, janë të dyja institucione të një shteti.
Nisur nga ky fakt institucional, bilanci i konsoliduar i shtetit nuk duket se krijon një borxh të ri, në rastin kur qeveria merr furnizim me para nga Banka qendrore për të financuar buxhetin e shtetit. Edhe pse Banka qendrore është institucion i pavarur dhe i pandikuar nga politikat e qeverisë, koordinimi i politikave fiskale dhe monetare është i nevojshëm për rimëkëmbjen ekonomike, duke modifikuar qasjen e derisotshme tradicionale.
Nëse politika fiskale nuk kuptohet qartësisht nga politika monetare, atëherë edhe politikat e institucioneve, që duhet të koordinohen mes njëra – tjetrës mund të gjenden në pozita keqkuptimi, dhe rëndësia e veprimeve të përbashkëta mund të humbasë rëndësinë e vet.
Por, nisur nga fakti që lehtësimi sasior ka dështuar për të ofruar atë që është premtuar dhe ka të ngjarë të jetë i panevojshëm, pasi normat “normale” të interesit janë rikthyer.
Një qasje e re për politikën monetare duhet të zhvillohet për të ndikuar kërkesën e konsumatorit shumë më shpejt.
Shqipëria, si pak vende arriti të mbijetojë pas krizës financiare globale, por shumë e rraskapitur në financat publike, por edhe në kërkesën konsumatore. Megjithatë, me borxhin publik tashmë në nivele të rrezikshme, qeveria aktualisht nuk është në pozita të favorizuara për t’ju përgjigjur çdo ndikimi negativ të tregjeve vetëm me financim nga bonot e thesarit apo kreditime nga tregu privat apo partneritetet me sektorin privat (investitorët).
Qeveria duhet të jetë e lirshme që të zbatojë politikën e saj kombëtare të zhvillimit ekonomik duke zgjedhur ato instrumente që duhet të përdorë për të arritur minimizimin e rrisqeve nga ndikimet e jashtme. Ndërkohë edhe pse tregu shqiptar nuk ka karakteristikat e tregjeve të strukturuara, shikohet se ka sinjale për rrëshqitje në deflacion. Kjo është një arsye më shumë, pse politikat aktuale duhet të jenë nën një qasje rrënjësisht ndryshe për të krijuar kushtet për rimëkëmbjen e gjerë dhe të fortë ekonomike.
Financimi i hapur monetar (FHM) ofron përgjigjen më efektive për qasjen ndryshe të politikës monetare dhe fiskale në përgjigje të situatës së parashikuar për një rritje ekonomike poshtë nivelit që ekonomia konsiderohet se ka hyrë në një rritje të qëndrueshme.
Financimi i Hapur monetar është referimi te procesi, ku banka qendrore shton disa numra në llogarinë bankare të Thesarit, që të përputhen me planet e saj të shpenzimeve dhe në këmbim jepen bonot e thesarit me një vlerë ekuivalente.
Në vend të shitjes së borxhit te sektori privat, thesari (Ministria e Financave) thjesht ja shet atë bankës qendrore, e cila më pas krijon fonde të reja në këmbim të tyre.
Në zbatimin e saj sipas teorisë moderne monetare, Banka qendrore nuk ka nevojë të kompensohet me asete (borxhin e qeverisë) duke pasur parasysh se ajo e krijon monedhën. Shkëmbimi i borxhit publik për kreditimin e llogarive të thesarit është në thelb vetëm një regjistrim kontabiliteti. NË praktikë, Banka qendrore do të blejë borxhin e qeverisë në këmbim të një kredie me zero-interes për të njëjtën shumë. Kredia do të qëndrojë një kohë të pacaktuar në libra e bankës qendrore dhe kurrë nuk do të paguhet.
FHM arrin të bashkojë bankën qendrore dhe funksionet e thesarit në një kornizë koherente ku Banka qendrore thjesht krediton llogaritë e bankave private në emër të qeverisë për të treguar iniciativat për shpenzimet e qeverisë të zbatuara nga Thesari.
NË vend që qeveria të ulë taksat dhe në këtë mënyrë rrit deficitin buxhetor dhe borxhin publik, me hedhjen e parasë së re kjo nuk do të ndodhë. Ndërkaq Banka do të influencojë dhe monitorojë tregun për të ruajtur objektivat për inflacionin, duke qenë më aktive me shitjen dhe blerjen e aseteve financiare dhe të tjera aseteve. NË këtë mënyrë, ajo do të menaxhojë në mënyrë më interaktive borxhin publik të qeverisë.
Furnizimi i Hapur Monetar i mbështetur në politikën e monetizimit të borxhit nuk duhet të ketë qëllim të tij të drejtpërdrejtë mbështetjen e aktivitetit ekonomik pasi në vetvete ai është një formë e helicopter money për sektorin publik, formë që Italia synon ta zbatojë deri në 2018.
Nga përvoja e Bashkimit Europian, ne zbatimin e lehtësimit sasior tani është e qartë se një mbështetje qe bazohet vetëm në politikën monetare për të zgjidhur krizën është e dështuar dhe do të vazhdojë të dështojë nëse nuk ndërthuret edhe me politikën fiskale dhe reformat strukturore. Ndërsa është politika fiskale ajo e cila e detyruar nga mania e kursimit do të kundërveprojë në një mënyrë pro-ciklike karshi politikës së kreditimit të borxhit.
Nga ndërveprimi midis dy politikave, të bankës qendrore me atë të qeverisë ka një ndikim edhe në politikën fiskale, e cila është zakonisht përgjegjësi e qeverisë, por edhe te Banka qendrore e cila duhet të korrigjojë momente të menaxhimit të bankës që kanë lidhje me zbatimin e politikës monetare dhe kreditimin e biznesit dhe qarkullimit të parasë në ekonomi.
Financimi i Hapur Monetar i sugjeruar nga qeveria duhet të vazhdojë deri në momentin që ndihet se rritja ekonomike ka arritur të shfrytëzojë me kapacitet të plotë burimet.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.